Sytuacja migracyjna na granicy polsko-białoruskiej w latach 2020-2022. Raport z ochrony praw migrantów.
Data publikacji: 2024
Tematyka: Administracja publiczna | Bezpieczeństwo i obronność | Polityka | Polityka społeczna | Prawo
Link źródłowy: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport Tomasza Sieniowa analizuje sytuację migracyjną na granicy polsko-białoruskiej w latach 2020-2022, koncentrując się na problemach związanych z procedurami azylowymi oraz ochroną praw migrantów. W wyniku kryzysu migracyjnego, liczba wniosków o ochronę międzynarodową wzrosła znacząco, co doprowadziło do przeciążenia systemu. W 2021 roku zarejestrowano 7699 wniosków, a w 2022 roku ich liczba wzrosła do 9933. Wzrost ten był szczególnie widoczny wśród aplikantów z Afganistanu i Iraku, co wymagało większej liczby tłumaczy i pracowników do obsługi spraw.
Raport wskazuje na liczne trudności, z jakimi borykali się cudzoziemcy, w tym brak dostępu do pomocy medycznej i psychologicznej oraz problemy z komunikacją z administracją. Wprowadzenie rotacyjnego trybu pracy w ośrodkach detencyjnych pogłębiło te problemy, prowadząc do chaosu w obsłudze administracyjnej. Dodatkowo, niewystarczająca liczba doświadczonych pracowników oraz problemy z tłumaczeniem istotnych terminów prawnych wpłynęły na jakość postępowań azylowych.
Raport podkreśla również, że w obliczu kryzysu, polskie sądy wielokrotnie naruszały przepisy dotyczące terminów rozpatrywania wniosków, co miało negatywne konsekwencje dla praw migrantów.
Wnioski
Wnioski
1. Naruszenia prawa w procedurze uchodźczej: Raport wskazuje na liczne nieprawidłowości w zbieraniu materiału dowodowego oraz w prowadzeniu postępowań dotyczących wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej. Wiele przypadków wykazuje, że cudzoziemcy nie byli odpowiednio informowani o swoich prawach, co narusza zasady non-refoulement oraz obowiązki wynikające z Konwencji Genewskiej.
2. Problemy z dostępnością tłumaczy: Wskazano na trudności w zapewnieniu odpowiednich tłumaczy języków rzadkich, co wpływa na jakość przesłuchań i zrozumienie kluczowych terminów prawnych. Niewłaściwe tłumaczenie pojęć, takich jak „prześladowanie”, może prowadzić do błędnych interpretacji i decyzji w sprawach uchodźczych.
3. Wydłużony czas detencji: Zauważono, że cudzoziemcy umieszczani w detencji na granicy byli przetrzymywani dłużej niż przewidują to przepisy, co skutkowało naruszeniem ich praw. Przedłużanie detencji o dodatkowe 90 dni bez odpowiednich podstaw prawnych jest niezgodne z ustawowymi terminami i może prowadzić do nieuzasadnionego ograniczenia wolności.
4. Niedobór personelu w Departamencie Postępowań Uchodźczych: Raport podkreśla, że niewystarczająca liczba pracowników zajmujących się rozpatrywaniem wniosków uchodźczych oraz ich rotacja w czasie kryzysu wpłynęły negatywnie na jakość postępowań. Brak doświadczenia i zasobów ludzkich prowadzi do opóźnień oraz powierzchownych decyzji administracyjnych.
5. Potrzeba reform legislacyjnych: Wskazano na konieczność wprowadzenia zmian w przepisach prawnych, które umożliwią skuteczniejszą ochronę praw migrantów. Propozycje obejmują usunięcie podstaw prawnych do przeprowadzania push-backów oraz wprowadzenie systemu nieodpłatnej pomocy prawnej w postępowaniach powrotowych, co mogłoby poprawić sytuację uchodźców w Polsce.
6. Zwiększona liczba wniosków o ochronę międzynarodową: Wzrost liczby osób ubiegających się o ochronę w ostatnich latach, w tym znaczący wzrost w 2022 roku, wskazuje na rosnące napięcia migracyjne oraz potrzebę dostosowania systemu do zmieniającej się rzeczywistości. Wymaga to nie tylko zwiększenia zasobów, ale także lepszego zarządzania procesami uchodźczymi.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Wprowadzenie systemu nieodpłatnej pomocy prawnej: Należy ustanowić system zapewniający migrantów dostęp do nieodpłatnej pomocy prawnej w postępowaniach dotyczących ochrony międzynarodowej oraz procedur powrotowych. Taki system powinien obejmować wykwalifikowanych prawników, którzy będą w stanie skutecznie reprezentować interesy cudzoziemców, a także zapewnić im zrozumienie ich praw i obowiązków.
2. Udoskonalenie procedur tłumaczeniowych: W celu zapewnienia rzetelnej komunikacji podczas przesłuchań i postępowań administracyjnych, konieczne jest wprowadzenie standardów dotyczących jakości tłumaczeń. Należy zatrudniać tłumaczy, którzy nie tylko znają język obcy, ale także rozumieją kontekst prawny i kulturowy, co pozwoli uniknąć nieporozumień i błędów w interpretacji kluczowych terminów.
3. Zwiększenie dostępności usług zdrowotnych: W obozach detencyjnych powinny być zapewnione odpowiednie usługi zdrowotne, w tym dostęp do psychologów i specjalistów medycznych. Należy również zadbać o obecność tłumaczy, aby migranci mogli skutecznie korzystać z pomocy medycznej, co jest kluczowe dla ich zdrowia psychicznego i fizycznego.
4. Monitorowanie praktyk detencyjnych: Niezbędne jest wprowadzenie niezależnego systemu monitorowania praktyk detencyjnych, który będzie oceniać warunki panujące w ośrodkach dla cudzoziemców. Regularne audyty powinny być przeprowadzane przez organizacje pozarządowe oraz instytucje międzynarodowe, aby zapewnić przestrzeganie praw człowieka i standardów międzynarodowych.
5. Edukacja i szkolenia dla funkcjonariuszy: W celu poprawy jakości obsługi cudzoziemców, konieczne jest przeprowadzenie szkoleń dla funkcjonariuszy zajmujących się sprawami migracyjnymi. Szkolenia powinny obejmować tematy związane z prawami człowieka, kulturą krajów pochodzenia migrantów oraz specyfiką postępowań dotyczących ochrony międzynarodowej.
6. Zwiększenie transparentności działań administracyjnych: Władze powinny dążyć do zwiększenia transparentności w procesach decyzyjnych dotyczących udzielania ochrony międzynarodowej. Publikacja danych statystycznych oraz raportów dotyczących rozpatrywanych wniosków, a także wyników postępowań, przyczyni się do budowania zaufania społecznego i umożliwi lepszą kontrolę nad działaniami administracji.