Poverty Watch 2024: monitoring ubóstwa i polityki społecznej przeciw ubóstwu w Polsce 2023 – 2024.
Data publikacji: 17/10/2024
Tematyka: Demografia | Polityka | Polityka społeczna
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport „Poverty Watch” autorstwa dr hab. Ryszarda Szarfenberga na lata 2023-2024 przedstawia kompleksową analizę sytuacji ubóstwa w Polsce, koncentrując się na różnych grupach społecznych, w tym dzieciach, osobach starszych oraz osobach z niepełnosprawnościami. Dokument podkreśla, że mimo pewnych pozytywnych zmian, takich jak programy wsparcia i aktywizacja zawodowa, osoby doświadczające ubóstwa wciąż zmagają się z wieloma wyzwaniami. Kluczowe problemy obejmują trudności w dostępie do stabilnego zatrudnienia, mieszkań oraz odpowiednich usług medycznych i rehabilitacyjnych.
W szczególności, matki cudzoziemki wychowujące dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi dzielą się swoimi doświadczeniami, wskazując na bariery językowe, kulturowe oraz brak wsparcia ze strony instytucji. W raporcie zauważono również braki w systemie pomocy społecznej, takie jak niejednolitość w przyznawaniu zasiłków oraz brak spójności w działaniach różnych ośrodków. Pracownicy socjalni wyrażają obawy dotyczące planowanych reform, które mogą nie przynieść oczekiwanych rezultatów, a jedynie zwiększyć biurokrację. Raport podkreśla potrzebę systemowych zmian, które uwzględnią realne potrzeby osób żyjących w ubóstwie oraz ich rodzin.
Wnioski
Wnioski
1. Niedostateczna koordynacja systemu pomocy społecznej: W polskim systemie zabezpieczenia społecznego występuje znaczny chaos związany z różnorodnością świadczeń oraz ich zróżnicowanymi kryteriami dochodowymi. Brak spójności w przyznawaniu zasiłków oraz różnice w interpretacji przepisów w różnych ośrodkach pomocy społecznej prowadzą do dezorientacji wśród beneficjentów, co negatywnie wpływa na efektywność wsparcia.
2. Potrzeba waloryzacji świadczeń: Obecny system przyznawania świadczeń, w tym zasiłków rodzinnych i wychowawczych, wymaga automatycznej waloryzacji, aby dostosować je do zmieniających się warunków ekonomicznych, takich jak inflacja. Regularne dostosowywanie kwot zasiłków do poziomu płacy minimalnej mogłoby poprawić sytuację materialną rodzin i osób w trudnej sytuacji życiowej.
3. Wzrost obciążeń administracyjnych dla pracowników socjalnych: Pracownicy socjalni są obciążeni rosnącą liczbą obowiązków administracyjnych, które często nie przekładają się na realną pomoc dla klientów. Powtarzające się procedury, które nie prowadzą do zmiany sytuacji dochodowej beneficjentów, generują frustrację i marnotrawstwo zasobów, co podważa sens ich pracy.
4. Niedostateczne wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami: Osoby z niepełnosprawnościami oraz ich rodziny napotykają liczne trudności w dostępie do odpowiednich usług i wsparcia. Wymagana jest większa uwaga ze strony decydentów na rzecz dostosowania systemu pomocy społecznej do ich specyficznych potrzeb, co mogłoby przyczynić się do poprawy jakości życia tej grupy społecznej.
5. Zróżnicowanie w dostępie do edukacji: Wiele rodzin, szczególnie tych z dziećmi z niepełnosprawnościami, boryka się z trudnościami w dostępie do edukacji oraz wsparcia specjalistycznego. Niezbędne jest wprowadzenie programów, które ułatwią dostęp do korepetycji i wsparcia edukacyjnego, aby zapewnić dzieciom równe szanse na rozwój.
6. Wzrost ubóstwa wśród uchodźców: Uchodźcy, szczególnie z Ukrainy, stają w obliczu poważnych wyzwań związanych z integracją i dostępem do zasobów. Wymaga to od rządu i organizacji pozarządowych podjęcia działań mających na celu wsparcie tej grupy, w tym dostępu do mieszkań, edukacji oraz usług zdrowotnych, aby zminimalizować ryzyko ubóstwa i marginalizacji.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Automatyczna waloryzacja świadczeń: Wprowadzenie corocznej automatycznej waloryzacji świadczeń wychowawczych, rodzinnych oraz z pomocy społecznej, aby zapewnić ich realną wartość w obliczu inflacji. Taki mechanizm powinien opierać się na poziomie płacy minimalnej, co pozwoli na stabilizację sytuacji materialnej najuboższych rodzin.
2. Reforma systemu kryteriów dochodowych: Opracowanie spójnego systemu kryteriów dochodowych dla różnych świadczeń, który uwzględniałby rzeczywiste koszty życia oraz wydatki związane z uczestnictwem w społeczeństwie i rynku pracy. Taki system powinien być elastyczny i dostosowywany do zmieniających się warunków ekonomicznych.
3. Wsparcie dla rodzin z dziećmi: Zwiększenie dostępu do wysokiej jakości usług opiekuńczych i edukacyjnych dla dzieci z ubogich rodzin, w tym programów wczesnej edukacji. Rząd powinien promować korzystanie z tych usług przez ubogie rodziny, co przyczyni się do ich lepszej integracji społecznej i ekonomicznej.
4. Deinstytucjonalizacja usług społecznych: Wprowadzenie kompleksowej reformy usług społecznych z naciskiem na deinstytucjonalizację oraz wsparcie środowiskowe. Należy rozwijać usługi lokalne, które będą dostosowane do indywidualnych potrzeb osób zagrożonych ubóstwem, w tym osób z niepełnosprawnościami oraz bezdomnych.
5. Programy aktywizacji zawodowej: Opracowanie i wdrożenie programów aktywizacji zawodowej skierowanych do osób długotrwale korzystających z pomocy społecznej. Programy te powinny obejmować szkolenia, staże oraz wsparcie w poszukiwaniu pracy, aby zwiększyć szanse na zatrudnienie i samodzielność finansową.
6. Strategia przeciwdziałania bezdomności: Opracowanie kompleksowej strategii przeciwdziałania bezdomności, która uwzględniałaby nowe wyzwania związane z kryzysem uchodźczym. Należy rozwijać programy takie jak „Najpierw Mieszkanie” oraz wspierać społeczne agencje najmu, aby zapewnić stabilne warunki mieszkaniowe dla osób w kryzysie bezdomności.