Energia i klimat. Wyzwania przed nową kadencją samorządów lokalnych w Polsce.
Data publikacji: 26/03/2024
Tematyka: Energetyka | Gospodarka i rynek pracy | Ochrona środowiska | Samorząd terytorialny
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Dokument „Wyzwania przed nową kadencją samorządów lokalnych w Polsce” autorstwa dr. Wojciecha Szymalskiego analizuje oczekiwania Unii Europejskiej wobec lokalnych władz w kontekście polityki klimatycznej. Głównym celem globalnej polityki klimatycznej, zgodnie z Porozumieniem Paryskim, jest ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5°C. W Europie, inicjatywy takie jak Porozumienie Burmistrzów oraz Misja 100 neutralnych i inteligentnych miast, stawiają przed samorządami nowe wyzwania związane z transformacją energetyczną.
Dokument wskazuje na niedostateczną aktualność planów gospodarki niskoemisyjnej oraz strategii rozwoju w wielu gminach, co utrudnia realizację celów klimatycznych. Tylko około 30% gmin ma aktualne plany, a 46% dysponuje aktualnymi studiami zagospodarowania przestrzennego. Wskazano również na potrzebę stworzenia zintegrowanego systemu zarządzania dokumentami planistycznymi, który uwzględniałby zarówno mitygację, jak i adaptację do zmian klimatu.
W kontekście nadchodzących wyborów samorządowych w 2024 roku, autor podkreśla konieczność dostosowania działań gmin do aktualnych wymagań polityki klimatycznej oraz zwiększenia świadomości klimatycznej w administracji lokalnej. Rekomendacje zawarte w dokumencie mają na celu wsparcie samorządów w skutecznym planowaniu i realizacji działań proekologicznych.
Wnioski
Wnioski
1. Potrzeba zintegrowanego podejścia do planowania: Samorządy lokalne powinny dążyć do stworzenia spójnego systemu zarządzania dokumentami planistycznymi, który łączyłby cele związane z energią i klimatem w ramach jednego dokumentu. Zintegrowane podejście pozwoli na efektywniejsze zarządzanie zasobami i lepsze dostosowanie działań do lokalnych potrzeb.
2. Edukacja i partycypacja społeczna: Kluczowym elementem transformacji energetycznej jest aktywne włączenie mieszkańców w procesy decyzyjne. Samorządy powinny inwestować w edukację ekologiczną oraz organizować cykliczne wydarzenia, które umożliwią mieszkańcom wyrażenie swoich opinii i uwag, co przyczyni się do większej akceptacji i zaangażowania społeczności lokalnych.
3. Wsparcie dla lokalnych systemów energetycznych: Istnieje potrzeba wspierania samorządów w tworzeniu lokalnych spółdzielni energetycznych oraz inwestycji w odnawialne źródła energii. Tego rodzaju inicjatywy mogą przyczynić się do zwiększenia niezależności energetycznej gmin oraz obniżenia kosztów wytwarzania energii.
4. Współpraca z interesariuszami: Samorządy powinny intensyfikować współpracę z lokalnymi interesariuszami, takimi jak organizacje pozarządowe, jednostki naukowe oraz przedsiębiorstwa. Tworzenie grup roboczych z przedstawicielami różnych sektorów pozwoli na lepsze zrozumienie lokalnych wyzwań i opracowanie skutecznych strategii działania.
5. Dostosowanie regulacji prawnych: Niezbędne jest uproszczenie i stabilizacja przepisów prawnych dotyczących planowania energetycznego i klimatycznego. Zbyt ogólne regulacje oraz ich częsta zmiana utrudniają samorządom podejmowanie długoterminowych decyzji i realizację ambitnych celów w zakresie ochrony klimatu.
6. Rozwój kompetencji w administracji lokalnej: Wzrost świadomości klimatycznej wśród pracowników administracji gminnej jest kluczowy dla skutecznej realizacji polityki ochrony środowiska. Należy zainwestować w szkolenia i rozwój kompetencji, aby pracownicy mogli efektywnie wdrażać strategie związane z energią i klimatem.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Integracja planowania energetycznego i klimatycznego: Zagadnienia związane z energetyką i ochroną klimatu powinny być włączone do ogólnych strategii planowania społeczno-gospodarczego oraz przestrzennego samorządów. Należy unikać tworzenia odrębnych dokumentów planistycznych, co pozwoli na bardziej spójne i efektywne zarządzanie zasobami oraz realizację celów zrównoważonego rozwoju.
2. Uproszczenie dokumentacji planistycznej: Rekomenduje się ograniczenie liczby dokumentów strategicznych na poziomie lokalnym na rzecz tworzenia zintegrowanych planów, które będą uwzględniały różnorodne aspekty związane z energią i klimatem. Władze krajowe powinny dostarczyć szczegółowe wytyczne, które ułatwią samorządom przygotowanie tych dokumentów.
3. Wsparcie dla lokalnych systemów energetycznych: Należy stworzyć ramy prawne i finansowe, które umożliwią samorządom zakładanie lokalnych spółdzielni energetycznych. Takie inicjatywy powinny obejmować nie tylko budynki gminne, ale także mieszkańców, co przyczyni się do zwiększenia efektywności energetycznej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
4. Edukacja i podnoszenie świadomości: Wprowadzenie programów edukacyjnych skierowanych do pracowników administracji gminnej oraz mieszkańców, które zwiększą świadomość na temat zmian klimatycznych, efektywności energetycznej oraz możliwości adaptacji do tych zmian. Edukacja powinna obejmować również praktyczne aspekty wdrażania zrównoważonych rozwiązań.
5. Mobilizacja zasobów na odnawialne źródła energii: Rekomenduje się inwestowanie w odnawialne źródła energii, takie jak geotermalne czy słoneczne, w co najmniej 60 samorządach do 2030 roku. Wsparcie finansowe ze strony państwa oraz dostęp do technologii powinny być kluczowymi elementami tej strategii.
6. Wprowadzenie mobilnych ekodoradców: Powołanie mobilnych ekodoradców energetycznych w każdej gminie, którzy będą wspierać lokalne władze oraz mieszkańców w zakresie efektywności energetycznej, doradztwa ekologicznego oraz wdrażania innowacyjnych rozwiązań proekologicznych. Taka inicjatywa przyczyni się do lepszego zarządzania zasobami i ochrony środowiska.