Biała Księga finansów publicznych.
Autor: Ministerstwo Finansów
Data publikacji: 04/2024
Tematyka: Administracja publiczna | Ekonomia
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Biała Księga dotycząca stanu polskich finansów publicznych w latach 2016-2023 przedstawia kluczowe wyzwania i zmiany w systemie finansowym kraju. W okresie tym nastąpił znaczny wzrost liczby funduszy celowych w Banku Gospodarstwa Krajowego, co przyczyniło się do ponad siedmiokrotnego wzrostu wydatków w porównaniu do 2015 roku. Zmiany w systemie podatkowym, w tym reformy takie jak Polski Ład, wprowadziły chaos i skomplikowały sytuację podatników, co negatywnie wpłynęło na konkurencyjność Polski.
Mimo deklaracji o zwiększeniu inwestycji, stopa inwestycji nie przekroczyła 20% PKB, co czyni ją jedną z najniższych w Unii Europejskiej. Wsparcie finansowe dla obywateli, takie jak program 500+, nie przyniosło oczekiwanych rezultatów w zakresie poprawy dzietności, a jego wprowadzenie odbyło się bez zapewnienia stabilnych źródeł finansowania.
Dodatkowo, w latach 2016-2023 zidentyfikowano problemy z przejrzystością finansów publicznych, co prowadziło do marnotrawienia środków i nieefektywnego zarządzania. Wzrost liczby instytucji rządowych i samorządowych oraz brak jednolitych zasad ich funkcjonowania przyczyniły się do dalszego skomplikowania systemu. Dokument podkreśla potrzebę reform w celu poprawy zarządzania finansami publicznymi w Polsce.
Wnioski
Wnioski
1. W latach 2016-2023 nastąpił znaczący wzrost obciążeń podatkowych, co skutkowało wprowadzeniem 22 nowych podatków, co z kolei wpłynęło na zwiększenie skomplikowania systemu podatkowego oraz obniżenie konkurencyjności Polski w tym zakresie.
2. Polityka fiskalna w tym okresie doprowadziła do wysokiego deficytu budżetowego, co umieściło Polskę wśród pięciu krajów UE z największą nierównowagą finansów publicznych, stwarzając ryzyko ponownego otwarcia procedury nadmiernego deficytu.
3. Wprowadzenie programu 500+ nie przyniosło oczekiwanych rezultatów w zakresie poprawy dzietności, a jego realizacja odbyła się bez zapewnienia stabilnego źródła finansowania, co może prowadzić do długoterminowych problemów w systemie zabezpieczeń społecznych.
4. Chaos w finansowaniu samorządów oraz brak transparentnych kryteriów podziału środków publicznych sprzyjały upolitycznieniu finansowania, co prowadziło do nierówności w dostępie do funduszy w zależności od przynależności politycznej włodarzy.
5. Skomplikowanie procedur oraz brak jednolitych zasad funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych przyczyniły się do marnotrawienia środków publicznych, co negatywnie wpłynęło na efektywność zarządzania gospodarką.
6. Wzrost długu publicznego, który przekroczył próg 60% PKB, oraz rosnące koszty jego obsługi stanowią poważne zagrożenie dla stabilności finansów publicznych, co wymaga pilnych działań naprawczych i reform w obszarze polityki fiskalnej.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Zwiększenie przejrzystości finansów publicznych: Należy wprowadzić jednolite zasady dotyczące tworzenia i funkcjonowania jednostek sektora finansów publicznych, co pozwoli na lepszą kontrolę nad wydatkami oraz ograniczenie marnotrawstwa środków publicznych. Wdrożenie systemu monitorowania i raportowania wydatków w czasie rzeczywistym może przyczynić się do zwiększenia odpowiedzialności instytucji publicznych.
2. Reforma systemu podatkowego: Konieczne jest uproszczenie i stabilizacja systemu podatkowego, aby zwiększyć jego przewidywalność i zrozumiałość dla podatników. Wprowadzenie klarownych zasad oraz ograniczenie liczby zmian w przepisach podatkowych pomoże w poprawie konkurencyjności Polski na arenie międzynarodowej.
3. Zrównoważenie wydatków publicznych: Rekomenduje się przeanalizowanie i zredukowanie wydatków sztywnych, aby umożliwić większą elastyczność w budżetowaniu. Wprowadzenie mechanizmów oceny efektywności programów publicznych pozwoli na lepsze alokowanie środków w obszary przynoszące największe korzyści społeczno-gospodarcze.
4. Wsparcie dla inwestycji: Należy skoncentrować się na zwiększeniu stopy inwestycji w Polsce poprzez stworzenie korzystnych warunków dla inwestorów krajowych i zagranicznych. Wprowadzenie programów zachęt inwestycyjnych oraz uproszczenie procedur administracyjnych może przyczynić się do wzrostu inwestycji, co jest kluczowe dla rozwoju gospodarczego.
5. Zwiększenie efektywności programów społecznych: Warto przeprowadzić audyt istniejących programów wsparcia społecznego, takich jak program 500+, aby ocenić ich wpływ na demografię i ubóstwo. Na podstawie wyników audytu można wprowadzić zmiany, które zwiększą skuteczność tych programów oraz zapewnią stabilne źródła finansowania.
6. Edukacja finansowa obywateli: Należy zainwestować w programy edukacji finansowej, które pomogą obywatelom lepiej zrozumieć system finansów publicznych oraz ich wpływ na życie codzienne. Zwiększenie świadomości finansowej społeczeństwa może przyczynić się do bardziej odpowiedzialnego korzystania z dostępnych świadczeń oraz aktywnego uczestnictwa w życiu gospodarczym.