Zagrożenia nadmiernego długu publicznego. Edycja 2025.
Data publikacji: 02/06/2025
Tematyka: Administracja publiczna | Ekonomia | Gospodarka i rynek pracy | Polityka | Prawo
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport dotyczący zarządzania długiem publicznym w Polsce, opracowany przez Sławomira Dudka, Piotra Kalisza i Ludwika Koteckiego, analizuje aktualny stan finansów publicznych oraz wyzwania, przed którymi stoi kraj. W 2024 roku nakłady inwestycyjne wyniosły 17,4% PKB, co plasuje Polskę wśród krajów z najniższym poziomem inwestycji w Unii Europejskiej. Wzrost długu publicznego oraz rosnące koszty jego obsługi mogą negatywnie wpłynąć na akumulację kapitału i potencjał wzrostowy gospodarki.
Raport wskazuje na istnienie tzw. „równoległego budżetu” w Banku Gospodarstwa Krajowego, co prowadzi do braku przejrzystości i kontroli nad wydatkami publicznymi. Fundusze pozabudżetowe, takie jak Fundusz Przeciwdziałania COVID-19, zostały wykorzystane do celów politycznych, co podważa zaufanie do instytucji publicznych.
Pomimo zmiany rządu w 2023 roku, nie podjęto działań mających na celu konsolidację funduszy ani likwidację istniejących, co może prowadzić do dalszych problemów w zarządzaniu finansami. Autorzy raportu przedstawiają 25 rekomendacji mających na celu poprawę sytuacji, jednak wiele z nich pozostaje niewdrożonych. Dokument podkreśla potrzebę transparentności i odpowiedzialności w zarządzaniu długiem publicznym, aby zapewnić stabilność finansową kraju.
Wnioski
Wnioski
1. Wzrost deficytu sektora finansów publicznych, który w 2024 roku osiągnie 6,6% PKB, wskazuje na konieczność wprowadzenia skutecznych mechanizmów stabilizacji fiskalnej, aby uniknąć dalszego pogłębiania się problemów związanych z nadmiernym zadłużeniem.
2. Istnieje pilna potrzeba określenia długoterminowych celów dotyczących poziomu długu publicznego, co pozwoli na lepsze zarządzanie finansami państwa oraz zwiększenie przewidywalności polityki gospodarczej, co jest kluczowe dla obniżenia premii za ryzyko.
3. Rekomendacje dotyczące wygaszenia funkcjonowania „równoległego budżetu” w funduszach przy Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Polskim Funduszu Rozwoju podkreślają znaczenie integracji tych funduszy z budżetem państwa, co przyczyni się do większej przejrzystości i efektywności zarządzania finansami publicznymi.
4. Wprowadzenie działań mających na celu ograniczenie potrzeb pożyczkowych budżetu jest niezbędne dla ustabilizowania dalszego przyrostu długu publicznego, co z kolei wpłynie na poprawę sytuacji finansowej kraju w dłuższej perspektywie.
5. Konieczność znalezienia zgodnych z Konstytucją rozwiązań w zakresie finansowania zbrojeń, które nie będą omijać ustawy budżetowej, wskazuje na potrzebę reform w obszarze wydatków publicznych, aby zapewnić ich zgodność z zasadami odpowiedzialnego zarządzania finansami.
6. Wzrost aktywności obywatelskiej oraz monitorowanie stanu finansów publicznych przez niezależne instytucje są kluczowe dla przeciwdziałania populizmowi i zapewnienia, że decyzje finansowe podejmowane przez rząd są zgodne z interesem społecznym oraz długoterminową stabilnością ekonomiczną.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Należy określić długoterminowy cel dotyczący poziomu długu publicznego, dążąc do jego obniżenia poniżej 60% PKB, co pozwoli na stabilizację finansów publicznych oraz zwiększenie zaufania inwestorów.
2. W celu ograniczenia potrzeb pożyczkowych budżetu, konieczne jest opracowanie szczegółowej i wiarygodnej ścieżki średniookresowej konsolidacji fiskalnej, która zwiększy przewidywalność polityki gospodarczej oraz obniży premię za ryzyko.
3. Rząd powinien znaleźć zgodne z Konstytucją rozwiązania dotyczące finansowania zbrojeń, które nie będą naruszać zasad ustawy budżetowej oraz reguł fiskalnych, co zapewni większą przejrzystość w wydatkach publicznych.
4. Wskazane jest wygaszenie funkcjonowania „równoległego budżetu” w funduszach przy Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Polskim Funduszu Rozwoju, co pozwoli na lepszą kontrolę nad finansami publicznymi i ich zgodność z zasadą jedności zarządzania.
5. Należy przeprowadzić kompleksową analizę struktury wydatków publicznych, aby zidentyfikować obszary wymagające reform, w tym ograniczenie nieefektywnych transferów gotówkowych oraz poprawę jakości usług publicznych.
6. Rekomenduje się regularne raportowanie postępów w realizacji zaleceń dotyczących konsolidacji fiskalnej, co pozwoli na bieżące monitorowanie sytuacji finansowej oraz dostosowywanie strategii w odpowiedzi na zmieniające się warunki gospodarcze.