Zabawa w kotka i myszkę Jak Rosja obchodzi sankcje
Autor: Ośrodek Studiów Wschodnich
Data publikacji: 04/2025
Tematyka: Energetyka | Sprawy zagraniczne | Wojna na Ukrainie
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport przedstawia wpływ sankcji finansowych na Rosję po inwazji na Ukrainę, podkreślając, że około 90% rezerw banków centralnych na świecie stanowią waluty wymienialne, z dominującą rolą dolara i euro. W 2024 roku 47% transakcji w handlu międzynarodowym realizowano w dolarach, a jedynie 2% w juanach. Sankcje, takie jak zamrożenie rezerw walutowych CBR, doprowadziły do deprecjacji rubla i odpływu kapitału, z którego w ciągu 2,5 roku wyprowadzono około 340 miliardów dolarów.
Raport wskazuje na trudności w egzekwowaniu sankcji w Unii Europejskiej, gdzie nie wszystkie państwa uznają obchodzenie ich za przestępstwo. Wprowadzona w 2024 roku dyrektywa ma na celu ujednolicenie podejścia do sankcji, jednak skuteczność jej wdrożenia pozostaje wątpliwa.
Zaleca się zwiększenie monitorowania statystyk handlowych oraz współpracy z krajami Azji Centralnej, aby zrozumieć różnice w danych handlowych. W kontekście energetyki, raport podkreśla potrzebę całkowitego wycofania się z zakupów rosyjskich surowców oraz ograniczenia współpracy w obszarze technologii jądrowej. Wskazano również na konieczność wzmocnienia obecności dyplomatycznej UE w regionach bliskich Rosji, aby skuteczniej monitorować zmiany w handlu i inwestycjach.
Wnioski
Wnioski
1. Wysokie stopy procentowe oraz ograniczenia w dostępie do zagranicznych rynków kapitałowych znacząco ograniczają możliwości inwestycyjne w Rosji, co prowadzi do spadku wartości zagranicznych inwestycji bezpośrednich, które zmniejszyły się z około 498 miliardów dolarów do 235 miliardów dolarów w krótkim czasie po inwazji na Ukrainę.
2. Wzrost inflacji, który według różnych źródeł wyniósł od 9,5% do 22% w 2024 roku, wskazuje na poważne problemy gospodarcze, które są napędzane przez wysokie wydatki publiczne na działania zbrojne oraz rosnącą zależność od Chin, co osłabia stabilność gospodarczą kraju.
3. Rosyjskie podmioty gospodarcze wykazują zdolność do adaptacji w obliczu sankcji, co prowadzi do poszukiwania alternatywnych kanałów dostaw oraz luk prawnych, co z kolei wymaga od społeczności międzynarodowej ciągłego monitorowania i zaostrzania restrykcji.
4. Współpraca gospodarcza między Rosją a Białorusią jest ściśle powiązana, co sugeruje, że wszelkie działania sankcyjne powinny być skoordynowane, aby skutecznie ograniczyć możliwości obu krajów w obszarze handlu i inwestycji.
5. Wprowadzenie dyrektywy penalizującej obchodzenie sankcji w Unii Europejskiej jest krokiem w kierunku zwiększenia skuteczności egzekwowania restrykcji, jednak jej implementacja w poszczególnych krajach członkowskich może napotkać na trudności, co wymaga dalszej pracy nad harmonizacją przepisów.
6. Niezbędne jest zwiększenie obecności dyplomatycznej Unii Europejskiej w krajach Azji Centralnej, aby skuteczniej monitorować i wpływać na zmieniające się tendencje w handlu oraz inwestycjach, co może przyczynić się do ograniczenia wpływów Rosji w tym regionie.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Wzmocnienie egzekwowania sankcji poprzez zwiększenie współpracy między państwami członkowskimi UE oraz instytucjami odpowiedzialnymi za monitorowanie przestrzegania restrykcji. Należy wprowadzić surowsze kary dla podmiotów naruszających sankcje oraz publicznie nagłaśniać przypadki nieprzestrzegania, co zniechęci inne firmy do podobnych praktyk.
2. Regularne aktualizowanie i rozszerzanie listy sankcji, aby skutecznie przeciwdziałać adaptacji rosyjskich podmiotów do istniejących ograniczeń. Należy skupić się na identyfikacji i eliminacji luk prawnych, które mogą być wykorzystywane do obchodzenia restrykcji.
3. Harmonizacja polityki sankcyjnej wobec Rosji i Białorusi, uwzględniając ich bliskie powiązania gospodarcze. Wspólne podejście do restrykcji pomoże wzmocnić skuteczność działań i zminimalizować możliwości omijania sankcji przez podmioty z obu krajów.
4. Zwiększenie obecności dyplomatycznej UE w krajach Azji Centralnej, aby skuteczniej monitorować i wpływać na lokalne praktyki handlowe oraz inwestycyjne. Wzmocnienie relacji z tymi państwami może przyczynić się do ograniczenia ich współpracy z Rosją.
5. Wprowadzenie bardziej zaawansowanych technologii analitycznych do monitorowania statystyk handlowych, co pozwoli na szybsze identyfikowanie nieprawidłowości w wymianie handlowej. Zwiększenie zasobów analitycznych umożliwi skuteczniejsze wykrywanie i ściganie nieuczciwych firm.
6. Edukacja i informowanie przedsiębiorstw o konsekwencjach prawnych związanych z obchodzeniem sankcji, w tym o ryzyku utraty dostępu do zachodniego systemu finansowego. Wzmocnienie świadomości wśród firm może przyczynić się do większej odpowiedzialności i przestrzegania obowiązujących regulacji.