WDRAŻANIE GOSPODARKI O OBIEGU ZAMKNIĘTYM
Autor: Najwyższa Izba Kontroli
Data publikacji: 01/07/2025
Tematyka: Administracja publiczna | Gospodarka i rynek pracy | Ochrona środowiska | Ochrona zdrowia | Prawo
Link źródłowy: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Dokument omawia kluczowe aspekty związane z gospodarką odpadami, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki recyklingu oraz odpowiedzialności producentów. Wskazuje na konieczność poprawy systemu zbierania, transportu i przetwarzania odpadów, zwłaszcza tworzyw sztucznych, aby zapobiegać ich przedostawaniu się do wód. Podkreśla znaczenie modernizacji oczyszczalni ścieków w kontekście wdrażania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).
Dokument zwraca uwagę na niewystarczającą świadomość konsumentów w zakresie właściwego postępowania z zużytym sprzętem, w tym bateriami i akumulatorami. Proponowane są działania mające na celu zwiększenie efektywności ekologicznej tych produktów oraz wprowadzenie na rynek akumulatorów o przedłużonej żywotności.
W kontekście regulacji prawnych, dokument wskazuje na brak szczegółowych przepisów dotyczących rozszerzonej odpowiedzialności producenta, co utrudnia samorządom wprowadzenie skutecznych zmian w gospodarowaniu odpadami. Zauważono również regres w postępach Polski w zakresie przechodzenia na GOZ, mimo że kraj uwzględnił działania wspierające ten proces w swoich planach odbudowy.
Wreszcie, dokument podkreśla znaczenie postrzegania odpadów jako źródła zasobów oraz konieczność zmiany podejścia do gospodarki odpadami w kierunku bardziej zrównoważonego rozwoju.
Wnioski
Wnioski
1. Wzrost zapotrzebowania na instalacje do termicznego przetwarzania odpadów, które mają osiągnąć 4,2 mln ton do 2034 roku, wskazuje na konieczność intensyfikacji inwestycji w infrastrukturę odpadową, aby sprostać rosnącym wymaganiom oraz celom unijnym w zakresie redukcji składowania odpadów.
2. Wprowadzenie systemu kaucyjnego oraz rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) może znacząco wpłynąć na strumień odpadów, co wymaga dostosowania istniejących instalacji do sortowania i przetwarzania, aby efektywnie zarządzać nowymi rodzajami odpadów.
3. Realizacja celów recyklingu, takich jak osiągnięcie 60% recyklingu odpadów komunalnych do 2025 roku oraz 65% do 2030 roku, wymaga nie tylko odpowiednich regulacji prawnych, ale także skutecznych systemów selektywnego zbierania, które są kluczowe dla efektywności całego procesu.
4. Wzmożona potrzeba modernizacji oczyszczalni ścieków oraz systemów zbierania odpadów, szczególnie tworzyw sztucznych, jest niezbędna do zapobiegania zanieczyszczeniu wód, co podkreśla znaczenie podejścia gospodarki o obiegu zamkniętym w zarządzaniu odpadami.
5. Niezbędne jest dalsze doskonalenie systemu gospodarki odpadami, aby sprostać wymaganiom unijnym oraz krajowym, co wiąże się z koniecznością wprowadzenia szczegółowych regulacji prawnych oraz wsparcia dla samorządów w adaptacji do nowych wyzwań.
6. Wzrost świadomości społecznej na temat selektywnej zbiórki oraz odpowiedzialności za odpady jest kluczowy dla osiągnięcia celów związanych z recyklingiem i redukcją składowania, co wymaga zintegrowanych działań edukacyjnych oraz promocyjnych na poziomie lokalnym i krajowym.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Wprowadzenie jednolitych standardów selektywnego zbierania odpadów komunalnych w całym kraju, aby zwiększyć efektywność recyklingu i przygotowania do ponownego użycia. Umożliwi to lepsze zarządzanie różnymi frakcjami odpadów, co przyczyni się do osiągnięcia celów recyklingowych na poziomie 60% do 2025 roku.
2. Zwiększenie inwestycji w infrastrukturę do termicznego przetwarzania odpadów, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na tego typu instalacje. W szczególności, konieczne jest zbudowanie nowych spalarni, aby ograniczyć ilość odpadów kierowanych na składowiska do 30% do 2025 roku i 20% do 2030 roku.
3. Opracowanie i wdrożenie szczegółowych regulacji prawnych dotyczących rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP), które będą wymuszać na producentach odpowiedzialność za cykl życia ich produktów. To podejście powinno obejmować zarówno opakowania, jak i sprzęt elektryczny i elektroniczny, co przyczyni się do zmniejszenia ilości odpadów.
4. Zwiększenie edukacji i świadomości społecznej na temat selektywnego zbierania odpadów oraz korzyści płynących z recyklingu. Kampanie informacyjne powinny być skierowane do różnych grup społecznych, aby zachęcić obywateli do aktywnego uczestnictwa w systemie gospodarki odpadami.
5. Wspieranie innowacji w zakresie technologii recyklingu i przetwarzania odpadów poprzez dotacje i programy badawcze. Inwestycje w nowe technologie mogą przyczynić się do zwiększenia efektywności procesów recyklingowych oraz zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko.
6. Udoskonalenie systemu monitorowania i raportowania dotyczącego gospodarki odpadami, aby zapewnić lepszą przejrzystość i efektywność działań. Regularne analizy danych powinny być wykorzystywane do oceny postępów w realizacji celów recyklingowych oraz identyfikacji obszarów wymagających poprawy.