Uwagi dotyczące projektu ustawy o ochronie sygnalistów
Autor: Instytut Spraw Obywatelskich
Data publikacji: 04/2024
Tematyka: Prawo
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport Instytutu Spraw Obywatelskich stanowi krytyczną analizę projektu ustawy o ochronie sygnalistów, który w obecnej formie budzi istotne obawy dotyczące efektywności faktycznej ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa. Autorzy podkreślają, że projekt nie spełnia swojego podstawowego celu, jakim jest zabezpieczenie sygnalistów przed działaniami odwetowymi oraz zachęcenie do zgłaszania nadużyć.
Dokument wskazuje na liczne braki legislacyjne, m.in. nieprecyzyjne definicje pojęć takich jak „ujawnienie publiczne” czy ograniczenia ochrony wyłącznie do sygnalistów powiązanych bezpośrednio z pracodawcą. W raporcie wyrażona jest potrzeba rozszerzenia zakresu ochrony na osoby współpracujące i powiązane z sygnalistami, a także wskazanie na konieczność przeprowadzenia szerokiej debaty publicznej przed wdrożeniem projektu. Autorzy postulują korekty ustawowe, które umożliwią realne wsparcie sygnalistów oraz podniosą transparentność i odpowiedzialność w środowisku pracy i w administracji.
Wnioski
Wnioski
1. Ochrona przewidziana w projekcie obejmuje wyłącznie osoby powiązane z pracodawcą, co pomija sygnalistów działających poza bezpośrednim obszarem zatrudnienia.
2. Projekt ustawy w krótkim terminie może zachęcać do zgłaszania naruszeń, ale w dłuższej perspektywie zniechęci potencjalnych sygnalistów do ujawniania nieprawidłowości.
3. Brak publicznej debaty i transparentności w procesie legislacyjnym może skutkować powtórzeniem błędów znanych z innych aktów prawnych dotyczących pracowników.
4. Szerokie objęcie ochroną także osób powiązanych z sygnalistami zwiększyłoby efektywność wykrywania nadużyć oraz zabezpieczyłoby wspierające środowisko społeczne.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Zorganizować ogólnokrajową debatę społeczną w celu dopracowania projektu, by uniknąć błędów legislacyjnych znanych z poprzednich ustaw dotyczących praw pracowniczych.
2. Wprowadzić mechanizmy gwarantujące równą ochronę sygnalistów, niezależnie od powiązań z podmiotem, w którym ujawniają naruszenia.
3. Uwzględnić specyfikę mediów społecznościowych jako kanału komunikacji, który zmienia dynamikę ujawniania informacji.
4. Monitorować i oceniać efekty obowiązywania ustawy po jej implementacji, by wprowadzać dalsze usprawnienia na podstawie
realnych doświadczeń.