Ustawa o nieodpłatnej pomocy prawnej – wnioski z ośmiu lat funkcjonowania i propozycje zmian
Autor: Instytut Spraw Publicznych
Data publikacji: 01/2023
Tematyka: Prawo
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport podsumowuje osiem lat funkcjonowania systemu nieodpłatnej pomocy prawnej w Polsce, wskazując na jego potencjał i wyzwania. Pomimo znacznej liczby punktów oferujących pomoc – 1515 w 2022 roku – oraz rosnącej liczby udzielanych porad prawnych, wykorzystanie systemu pozostaje niedostateczne. Ograniczenia w dostępie, m.in. zwężony krąg uprawnionych oraz niewystarczająca promocja usług, wpływają na niskie wykorzystanie możliwości systemu.
Raport rekomenduje rozszerzenie grupy beneficjentów, w tym o małych i średnich przedsiębiorców w trudnej sytuacji ekonomicznej, oraz włączenie uczelnianych poradni prawnych jako podmiotów świadczących pomoc. Ponadto, postulowane jest rozszerzenie zakresu usług o możliwość reprezentacji klientów poza sądami oraz szersze przygotowywanie pism procesowych i pisemnych opinii prawnych.
Kluczowe są także wdrożenie mechanizmów oceny jakości świadczenia pomocy prawnej oraz poszerzenie źródeł finansowania systemu, m.in. rozwiązanie problemu podatku VAT. Autor podkreśla konieczność działań upowszechniających wiedzę o dostępności systemu, co przyczyni się do efektywniejszej realizacji celów społecznych i prawnych.
Wnioski
Wnioski
1. System nieodpłatnej pomocy prawnej posiada duży potencjał, jednak jego możliwości są niedostatecznie wykorzystywane ze względu na ograniczony krąg uprawnionych oraz brak efektywnej promocji.
2. Wysoki koszt jednostkowej porady prawnej wskazuje na potrzebę optymalizacji organizacyjnej i zwiększenia efektywności świadczenia usług.
3. Oferta usług prawnych jest w wielu aspektach ograniczona, zwłaszcza w zakresie przygotowywania pism procesowych i reprezentacji klientów poza sądami.
4. Brak mechanizmów systematycznej oceny jakości świadczonej pomocy prawnej obniża efektywność i zaufanie do systemu.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Rozszerzyć grupę osób uprawnionych do korzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej, włączając m.in. małe i średnie przedsiębiorstwa w trudnej sytuacji majątkowej.
2. Włączyć akademickie poradnie prawne jako oficjalnych usługodawców w systemie nieodpłatnej pomocy prawnej.
3. Poszerzyć zakres świadczonych usług o reprezentację klientów poza sądami oraz przygotowywanie pism procesowych i opinii prawnych.
4. Wprowadzić mechanizmy systemowego badania i oceny jakości świadczonej pomocy, takie jak szkolenia, standardy minimalne, peer review, ankiety satysfakcji oraz sankcje za niewłaściwe świadczenie usług.