Usługi asystenta osobistego jako wsparcie społeczne osób niepełnosprawnych
Autor: Najwyższa Izba Kontroli
Data publikacji: 04/2023
Tematyka: Niepełnosprawni
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport przedstawia wyniki kontroli Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, trzech urzędów wojewódzkich, dwóch urzędów miasta, sześć powiatowych centrów pomocy rodzinie, czterech ośrodków pomocy społecznej i jedenastu organizacji pozarządowych. W ramach kontroli przeprowadzonej w latach 2019 – 2011 zbadano, czy system usług asystenta osobistego osoby niepełnosprawnej, finansowany ze środków publicznych, funkcjonuje prawidłowo. Wyniki przedstawionych kontroli dotyczą celów wsparcia w formie usług asystenta osobistego osób niepełnosprawnych, prawidłowości realizacji zadań związanych z udzielaniem i rozliczaniem środków, prawidłowości sprawowania nadzoru i kontroli nad programem, a także uzyskiwania zakładanych efektów.
Wnioski
Wnioski
- Usługi asystencji osobistej osoby z niepełnosprawnościami finansowane ze środków Funduszu Solidarnościowego funkcjonują na ogół prawidłowo mimo częściowo niewłaściwych działań Ministra Rodziny i Polityki Społecznej oraz poszczególnych wojewodów na etapie ich przygotowania, ogłaszania, oceny wniosków i ofert oraz zawierania umów z poszczególnymi wykonawcami.
- Program cieszył się dużym zainteresowaniem zarówno gmin i powiatów, jak i organizacji pozarządowych oraz samych osób niepełnosprawnych i ich opiekunów, na co wskazują liczby jego uczestników: w 2020 r. ze wsparcia skorzystały 9762 osoby, a w 2021 r. już 19 664 niepełnosprawnych.
- 98% uczestników Programu, od rozpoczęcia korzystania z usług, odczuło zmianę swego życia na lepsze.
- Gminy i powiaty zapewniały osobom niepełnosprawnym mieszkającym na ich terenie dostęp do asystencji osobistej, lecz nie identyfikowały potrzeb tych osób.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
- Zapewnienie pełnego wykorzystania środków przeznaczonych na realizację Programu, co pozwoli – zarówno samorządom, jak i organizacjom pozarządowym na objęcie usługami asystencji osobistej wszystkich osób potrzebujących tej formy wsparcia.
- Rozpoczynanie przygotowań do kolejnych edycji Programu (ogłaszanie składania wniosków i ofert, ocenianie, zawieranie umów) w terminach umożliwiających realizatorom przystępowanie do świadczenia usług, w ramach obu Programów, od początku każdego roku, co zapewni ciągłość realizacji usług asystencji osobistej.
- Dostosowanie wszystkich wzorów dokumentów związanych z przystąpieniem, realizacją i rozliczeniem Programu do zawartych w nim zasad i warunków, m.in. wprowadzenie w karcie realizacji usług wymogu wpisywania przez asystentów czasu ich wykonywania, a nie wyłącznie liczby zrealizowanych godzin usług, co pozwoli na ustalenie, czy pod opieką asystenta w tym samym czasie pozostawał tylko jeden uczestnik Programu.
- Dokonanie zmiany zasady Programu dla samorządów dotyczącej możliwości pokrycia przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starostę kosztów obsługi Programu, poprzez uzależnienie odsetka tych kosztów od kwoty środków wydatkowanych na jego realizację, nie zaś przekazanych na jego realizację.
- Podjęcie działań mających na celu utworzenie bazy zawierającej dane dotyczące pełnej liczby osób z niepełnosprawnościami, co ułatwi samorządom przystępującym do realizacji zadania dokonywanie rzetelnego planowania i kalkulacji liczbowej w zakresie zapotrzebowania na tego typu usługi.
- Zamieszczanie najczęściej powtarzających się pytań i odpowiedzi w zakresie problemów związanych z realizacją Programów w istniejącej na stronach internetowych MRiPS zakładce Pytania i odpowiedzi, co znacznie ułatwi różnym realizatorom stosowanie jednolitych rozwiązań w wielu problematycznych kwestiach oraz ograniczy pracochłonność po stronie MRiPS.
- Zwiększenie nadzoru nad zadaniami wynikającymi z Programu, realizowanymi przez wszystkich jego uczestników, w tym przeprowadzanie kontroli w jednostkach wykonujących usługi asystenckie dla osób niepełnosprawnych.