Umiejętności finansowe młodzieży. Główne wyniki badania PISA 2022
Autor: Instytut Badań Edukacyjnych
Data publikacji: 2024
Tematyka: Edukacja i Nauka | Ekonomia
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Badanie PISA 2022 dotyczące umiejętności finansowych polskich piętnastolatków ujawnia istotne informacje na temat ich wiedzy i praktycznych umiejętności w zakresie finansów. Ponad połowa uczniów zadeklarowała znajomość podstawowych pojęć, takich jak budżet, kredyt bankowy czy płaca, co wskazuje na ich związek z codziennym życiem. W porównaniu do średniej w krajach OECD, polscy uczniowie wykazali nieco niższy poziom znajomości terminów finansowych, z przeciętną znajomością około 6 z 16 pojęć.
Z analizy wynika, że chłopcy lepiej radzą sobie w zakresie umiejętności finansowych niż dziewczęta, a uczniowie liceów ogólnokształcących częściej deklarowali znajomość pojęć finansowych w porównaniu do uczniów techników i szkół branżowych. Zaledwie 5% piętnastolatków znało wszystkie badane terminy.
Najczęstszymi źródłami pieniędzy dla młodzieży są kieszonkowe oraz prezenty pieniężne, co podkreśla ich zależność od rodziny i otoczenia. Badanie, w którym uczestniczyło ponad 3,5 tysiąca uczniów w Polsce, dostarcza cennych informacji na temat poziomu edukacji finansowej wśród młodzieży, wskazując na potrzebę dalszego wsparcia w tej dziedzinie.
Wnioski
Wnioski
1. Zróżnicowanie wyników w zależności od typu szkoły: Badania PISA 2022 ujawniają znaczące różnice w poziomie umiejętności finansowych uczniów w zależności od rodzaju szkoły, do której uczęszczają. Uczniowie liceów ogólnokształcących osiągają najlepsze wyniki, podczas gdy uczniowie szkół branżowych prezentują najsłabsze umiejętności. Różnice te są powiązane z poziomem umiejętności matematycznych oraz umiejętności czytania ze zrozumieniem.
2. Różnice w deklarowanej znajomości pojęć finansowych: Zaledwie 5% piętnastolatków w Polsce zadeklarowało znajomość wszystkich pojęć finansowych. Chłopcy wykazują wyższą średnią znajomości terminów finansowych w porównaniu do dziewcząt, co sugeruje potrzebę wprowadzenia bardziej zróżnicowanych programów edukacyjnych, które uwzględniają różnice płciowe w nauczaniu finansów.
3. Źródła dochodów uczniów: Uczniowie w Polsce korzystają z różnych źródeł dochodów, przy czym kieszonkowe oraz prezenty pieniężne od rodziny i znajomych są najczęściej wskazywanymi formami wsparcia finansowego. Różnice w dostępnych źródłach dochodów między uczniami różnych typów szkół oraz między płciami wskazują na potrzebę edukacji w zakresie zarządzania finansami osobistymi.
4. Wzrost umiejętności korzystania z technologii finansowych: Polscy uczniowie wykazują wysoką aktywność w korzystaniu z nowoczesnych technologii finansowych, takich jak płatności mobilne i zakupy online. Wysoki odsetek uczniów, którzy dokonują transakcji za pomocą smartfonów, wskazuje na rosnącą biegłość w obsłudze narzędzi cyfrowych, co jest kluczowe w dzisiejszym świecie finansów.
5. Wpływ statusu społeczno-ekonomicznego na umiejętności finansowe: Wyniki badania sugerują, że status społeczno-ekonomiczny uczniów ma istotny wpływ na ich umiejętności finansowe. Uczniowie z rodzin o wyższym statusie społecznym osiągają lepsze wyniki, co podkreśla konieczność wprowadzenia programów wsparcia dla uczniów z mniej uprzywilejowanych środowisk, aby zniwelować te różnice.
6. Potrzeba zintegrowanej edukacji finansowej: W obliczu zróżnicowanych wyników i umiejętności w zakresie finansów, istnieje pilna potrzeba wprowadzenia zintegrowanego programu edukacji finansowej w polskich szkołach. Programy te powinny być dostosowane do różnych typów szkół oraz uwzględniać specyfikę potrzeb uczniów, aby skutecznie rozwijać ich umiejętności finansowe i przygotować ich do wyzwań współczesnego świata.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Wzmacnianie edukacji finansowej w szkołach branżowych: Należy skoncentrować się na dostosowaniu programów nauczania w szkołach branżowych, aby lepiej odpowiadały na potrzeby uczniów z deficytami w umiejętnościach matematycznych i rozumieniu tekstu. Wprowadzenie dedykowanych kursów z zakresu finansów osobistych oraz praktycznych warsztatów mogłoby znacząco poprawić umiejętności finansowe tej grupy uczniów.
2. Zwiększenie różnorodności metod nauczania: W celu podniesienia poziomu umiejętności finansowych wśród młodzieży, warto wprowadzić różnorodne metody nauczania, takie jak gry symulacyjne, projekty grupowe oraz interaktywne platformy edukacyjne. Takie podejście może zwiększyć zaangażowanie uczniów oraz ułatwić przyswajanie wiedzy.
3. Promowanie równości płci w edukacji finansowej: Należy podjąć działania mające na celu zniwelowanie różnic w poziomie znajomości pojęć finansowych między chłopcami a dziewczętami. Programy edukacyjne powinny być projektowane w sposób, który zachęca dziewczęta do aktywnego uczestnictwa w zajęciach związanych z finansami, co może przyczynić się do zwiększenia ich pewności siebie w tym obszarze.
4. Integracja umiejętności finansowych z innymi przedmiotami: Warto zintegrować nauczanie umiejętności finansowych z innymi przedmiotami, takimi jak matematyka czy język polski. Przykładowo, można wprowadzić projekty, które wymagają analizy danych finansowych lub pisania esejów na temat zarządzania budżetem, co pozwoli uczniom na praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy.
5. Współpraca z sektorem finansowym: Należy nawiązać współpracę z instytucjami finansowymi, które mogłyby wspierać szkoły w organizacji warsztatów, seminariów oraz programów stażowych. Tego rodzaju inicjatywy mogą dostarczyć uczniom praktycznych doświadczeń oraz lepszego zrozumienia funkcjonowania rynku finansowego.
6. Monitorowanie postępów i ewaluacja programów edukacyjnych: Wprowadzenie systematycznego monitorowania postępów uczniów w zakresie umiejętności finansowych oraz regularna ewaluacja programów edukacyjnych są kluczowe dla oceny ich skuteczności. Na podstawie zebranych danych można wprowadzać niezbędne modyfikacje, aby lepiej odpowiadać na potrzeby uczniów i zmieniające się warunki rynkowe.