Szpitale powiatowe w kryzysie – analiza sytuacji finansowej w 2024 roku
Autor: Związek Powiatów Polskich
Data publikacji: 01/06/2025
Tematyka: Administracja publiczna | Demografia | Ochrona zdrowia | Polityka społeczna | Samorząd terytorialny
Link źródłowy: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport dotyczący sytuacji finansowej szpitali powiatowych w 2024 roku podkreśla ich kluczową rolę w systemie ochrony zdrowia, zwłaszcza w zapewnieniu dostępu do usług medycznych w mniejszych miejscowościach. Szpitale te pełnią funkcję stabilizującą, obsługując przypadki nagłe oraz oferując nocną i świąteczną opiekę zdrowotną. Mimo ich znaczenia, placówki te borykają się z poważnymi wyzwaniami, takimi jak chroniczne niedofinansowanie, trudności kadrowe oraz potrzeba modernizacji infrastruktury.
Analiza finansowa wskazuje, że 163 szpitale mają wskaźnik zadłużenia kapitałów własnych poniżej 1, co sugeruje względnie bezpieczną sytuację finansową, podczas gdy 56 jednostek przekracza ten poziom, co zwiększa ryzyko utraty wypłacalności. Wysoki udział kosztów osobowych, wynoszący znaczną część wydatków, odzwierciedla kluczową rolę personelu medycznego. Dodatkowo, znaczne wydatki na usługi obce oraz materiały i energię wskazują na rosnące koszty operacyjne.
Raport oparty jest na danych z wstępnych sprawozdań finansowych, które ukazują różnice w sytuacji organizacyjno-finansowej szpitali powiatowych w porównaniu do średniej w sektorze. Wskazuje na potrzebę pilnych interwencji systemowych, aby zapewnić stabilność funkcjonowania tych placówek oraz dostępność świadczeń zdrowotnych dla mieszkańców.
Wnioski
Wnioski
1. Szpitale powiatowe w Polsce są w dużej mierze uzależnione od finansowania ze strony Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ), co stanowi 93% ich przychodów netto. Taki model finansowania naraża placówki na ryzyko związane z decyzjami płatnika publicznego oraz zmianami w taryfikacji świadczeń, co może prowadzić do destabilizacji ich działalności.
2. W 2024 roku całkowite koszty działalności operacyjnej szpitali powiatowych przekroczyły 29,2 miliarda złotych, z czego znaczną część stanowiły wynagrodzenia (40,5%) oraz usługi obce (30,6%). Taki rozkład kosztów wskazuje na silnie pracochłonny charakter funkcjonowania tych placówek, co ogranicza ich elastyczność w zarządzaniu budżetem.
3. Analiza finansowa wykazała, że przychody szpitali nie pokrywają ich kosztów działalności, co skutkuje łączną stratą netto przekraczającą 772 miliony złotych oraz stratą ze sprzedaży wynoszącą ponad 1,36 miliarda złotych. Ponad 82% badanych szpitali wykazało straty na działalności podstawowej, co podkreśla krytyczną sytuację finansową sektora.
4. Wiele szpitali boryka się z problemem zobowiązań wymagalnych, które występują w 127 z 219 analizowanych placówek. Obecność tych zaległości jest dowodem na chroniczne niedofinansowanie systemu ochrony zdrowia, co może prowadzić do dalszego pogłębiania kryzysu finansowego.
5. Prawie 80% szpitali wykazuje płynność bieżącą poniżej bezpiecznego progu 1,5, a ponad połowa ma płynność szybką poniżej 0,5. Taki stan rzeczy wskazuje na utratę zdolności do regulowania krótkoterminowych zobowiązań, co może zagrażać stabilności finansowej i operacyjnej tych placówek.
6. Wysoki udział kosztów stałych w strukturze wydatków szpitali powiatowych, w tym wynagrodzeń i usług obcych, ogranicza ich zdolność do szybkiej reakcji na zmiany w finansowaniu. Konieczne jest wprowadzenie systemowych działań naprawczych oraz wsparcie inwestycyjne, które umożliwią uniezależnienie się od kosztownych usług zewnętrznych i poprawę stabilności finansowej.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Zwiększenie finansowania szpitali powiatowych: Należy pilnie rozważyć zwiększenie budżetów przeznaczonych na szpitale powiatowe, aby zaspokoić ich podstawowe potrzeby finansowe. Wysokie koszty stałe oraz chroniczne niedofinansowanie wymagają systemowych zmian w modelu finansowania, które umożliwią stabilne funkcjonowanie tych placówek.
2. Modernizacja infrastruktury: W celu poprawy jakości świadczonych usług zdrowotnych, konieczne jest zainwestowanie w modernizację infrastruktury szpitali powiatowych. Wsparcie inwestycyjne powinno obejmować zarówno modernizację budynków, jak i zakup nowoczesnego sprzętu medycznego, co przyczyni się do zwiększenia efektywności operacyjnej.
3. Optymalizacja kosztów operacyjnych: Szpitale powinny wdrożyć strategie optymalizacji kosztów, szczególnie w zakresie wynagrodzeń i usług obcych. Należy przeanalizować strukturę kosztów i zidentyfikować obszary, w których możliwe są oszczędności, co pozwoli na lepsze zarządzanie budżetem i zwiększenie rentowności.
4. Wzmocnienie kadry medycznej: W obliczu trudności kadrowych, istotne jest wprowadzenie programów motywacyjnych oraz szkoleń dla personelu medycznego. Należy również rozważyć współpracę z uczelniami medycznymi w celu zwiększenia liczby praktyk i staży w szpitalach powiatowych, co może przyczynić się do pozyskania nowych pracowników.
5. Zwiększenie dostępności usług zdrowotnych: W celu zapewnienia mieszkańcom mniejszych miejscowości realnego dostępu do świadczeń zdrowotnych, konieczne jest rozwijanie telemedycyny oraz mobilnych jednostek medycznych. Takie rozwiązania mogą pomóc w dotarciu do pacjentów, którzy mają utrudniony dostęp do tradycyjnych placówek.
6. Współpraca z lokalnymi samorządami: Szpitale powiatowe powinny nawiązać bliższą współpracę z lokalnymi samorządami w celu lepszego dostosowania usług do potrzeb społeczności. Wspólne inicjatywy mogą obejmować organizację kampanii zdrowotnych, programów profilaktycznych oraz wsparcie w zakresie finansowania projektów zdrowotnych.