Raport z cyklu kontrolnego przeprowadzonego przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska, pn. Kontrole podmiotów prowadzących produkcję rolną, a w szczególności podmiotów, które w bezpośrednim sąsiedztwie wód powierzchniowych przechowują lub stosują nawozy naturalne, pod kątem oceny, w tym na podstawie wyników pomiarów jakości wód powierzchniowych zlecanych w trakcie kontroli do Centralnego Laboratorium Badawczego Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, czy prowadzona działalność rolnicza powoduje zanieczyszczanie wód azotanami.
Data publikacji: 01/07/2024
Tematyka: Administracja publiczna | Ochrona środowiska | Rolnictwo
Link źródłowy: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, oparty na danych z kontroli przeprowadzonych w 2023 roku, dotyczy oceny wpływu działalności rolniczej na jakość wód powierzchniowych, szczególnie w kontekście stosowania i przechowywania nawozów naturalnych. Kontrole objęły 1 369 podmiotów prowadzących produkcję rolną, w tym te zlokalizowane w pobliżu wód. Celem było ustalenie, czy działalność ta przyczynia się do zanieczyszczenia wód azotanami.
W ramach cyklu kontrolnego zbadano przestrzeganie przepisów dotyczących stosowania nawozów oraz ich przechowywania. Wyniki wskazują na liczne nieprawidłowości, zwłaszcza w zakresie stosowania nawozów w pobliżu wód powierzchniowych. Zidentyfikowano 27 przypadków naruszeń wśród 367 kontrolowanych podmiotów, co podkreśla potrzebę zwiększenia świadomości rolników na temat ich obowiązków wynikających z przepisów prawa wodnego.
Raport wskazuje na konieczność intensyfikacji działań edukacyjnych oraz szkoleń dla rolników, aby poprawić zarządzanie nawozami i zminimalizować ich negatywny wpływ na środowisko. Wnioski z kontroli mają być wykorzystane przez odpowiednie instytucje, w tym Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w celu poprawy praktyk rolniczych i ochrony wód.
Wnioski
Wnioski
1. Niedostateczna dokumentacja i planowanie nawożenia: Wiele gospodarstw rolnych nie prowadzi odpowiedniej dokumentacji dotyczącej stosowania nawozów naturalnych, co obejmuje brak ewidencji zabiegów agrotechnicznych oraz planów nawożenia azotem. Taki stan rzeczy może prowadzić do nieefektywnego zarządzania nawozami, co z kolei zwiększa ryzyko zanieczyszczenia wód powierzchniowych.
2. Wysoki odsetek nieprawidłowości w stosowaniu nawozów: Kontrole wykazały, że w 11 województwach stwierdzono różne nieprawidłowości związane z używaniem nawozów w pobliżu wód powierzchniowych. W szczególności, niezgodne z prawem stosowanie nawozów dotyczyło 27 przypadków spośród 367 skontrolowanych gospodarstw, co wskazuje na potrzebę wzmocnienia nadzoru i edukacji w tym zakresie.
3. Potrzeba szkoleń dla rolników: Zidentyfikowane problemy związane z niewiedzą rolników na temat przepisów dotyczących stosowania nawozów oraz ich wpływu na środowisko sugerują konieczność zintensyfikowania działań edukacyjnych. Wprowadzenie bezpłatnych szkoleń oraz zwiększenie dostępności doradców rolniczych może przyczynić się do poprawy świadomości i praktyk w zakresie gospodarowania nawozami.
4. Rola Inspekcji Ochrony Środowiska: Inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska odgrywają kluczową rolę w monitorowaniu i kontrolowaniu stosowania nawozów. Ich doświadczenia wskazują na potrzebę dalszego rozwijania procedur kontrolnych oraz współpracy z rolnikami w celu minimalizacji negatywnego wpływu działalności rolniczej na jakość wód.
5. Zróżnicowanie w liczbie kontroli w województwach: Analiza danych dotyczących liczby przeprowadzonych kontroli ujawnia znaczące różnice pomiędzy województwami. Na przykład, województwo wielkopolskie przeprowadziło najwięcej kontroli z pobraniem próbek wód, co może sugerować większe ryzyko zanieczyszczenia w tym regionie. Warto zatem dostosować strategię kontrolną do specyfiki i potrzeb poszczególnych obszarów.
6. Związek między stosowaniem nawozów a jakością wód: Wyniki kontroli wskazują na bezpośredni związek między stosowaniem nawozów a zanieczyszczeniem wód powierzchniowych. W ośmiu przypadkach stwierdzono negatywne oddziaływanie nawozów na jakość wód, co podkreśla konieczność wprowadzenia skutecznych regulacji oraz praktyk mających na celu ochronę zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Edukacja i szkolenia dla rolników: Należy zintensyfikować działania edukacyjne skierowane do rolników, koncentrując się na przepisach dotyczących stosowania nawozów oraz ich wpływie na jakość wód. Organizacja bezpłatnych szkoleń w lokalnych urzędach gmin oraz zwiększenie dostępności doradców rolniczych mogą przyczynić się do podniesienia świadomości wśród producentów rolnych.
2. Wzmocnienie nadzoru i kontroli: Zaleca się zwiększenie liczby kontroli przeprowadzanych przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska, szczególnie w regionach, gdzie stwierdzono wysoką liczbę nieprawidłowości. Regularne monitorowanie praktyk stosowania nawozów w pobliżu wód powierzchniowych pozwoli na szybsze identyfikowanie i eliminowanie niezgodności.
3. Współpraca z instytucjami rolniczymi: Należy nawiązać bliższą współpracę pomiędzy Inspekcją Ochrony Środowiska a instytucjami zajmującymi się doradztwem rolniczym oraz organizacjami rolniczymi. Taka współpraca może przyczynić się do lepszego zrozumienia problemów związanych z nawożeniem i wspólnego opracowywania rozwiązań.
4. Opracowanie i wdrożenie programów wsparcia: Rekomenduje się stworzenie programów wsparcia finansowego dla rolników, którzy podejmują działania mające na celu zminimalizowanie negatywnego wpływu stosowania nawozów na środowisko. Dotacje na nowoczesne technologie nawożenia oraz systemy monitorowania jakości wód mogą zachęcić do bardziej zrównoważonych praktyk.
5. Zwiększenie dostępności danych i raportów: Należy zapewnić większą przejrzystość w zakresie danych dotyczących kontroli stosowania nawozów oraz ich wpływu na wody powierzchniowe. Publikacja raportów i wyników badań w przystępnej formie dla rolników oraz społeczności lokalnych może zwiększyć ich zaangażowanie w ochronę środowiska.
6. Promowanie zrównoważonego rolnictwa: Warto promować praktyki zrównoważonego rolnictwa, które uwzględniają odpowiednie stosowanie nawozów oraz ochronę wód. Inicjatywy takie jak certyfikacja ekologiczna czy programy agroleśnictwa mogą przyczynić się do zmniejszenia zanieczyszczenia wód oraz poprawy jakości gleby.