Przedsiębiorstwa państwowe – szara strefa finansowania polityki. Jak ją zmniejszyć i jak ją kontrolować?
Autor: Instytut Spraw Publicznych
Data publikacji: 01/2023
Tematyka: Gospodarka i rynek pracy
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport analizuje problematykę funkcjonowania przedsiębiorstw państwowych w Polsce jako potencjalnej szarej strefy finansowania polityki. Autorzy wskazują, że państwowe spółki często są wykorzystywane do nieformalnego wspierania działalności politycznej, co prowadzi do nadużyć, korupcji i upartyjnienia instytucji. Proces uzyskiwania przejrzystych informacji dotyczących finansów i działalności tych podmiotów jest szczególnie utrudniony, zwłaszcza w kontekście kampanii wyborczych, gdzie pilna jest szybka kontrola.
Raport podkreśla konieczność wdrożenia międzynarodowych standardów ładu korporacyjnego, transparentności, departyjnienia oraz skutecznych mechanizmów antykorupcyjnych. Autorzy rekomendują wykorzystanie gotowych modeli OECD i Banku Światowego oraz wzorców innych państw w celu ograniczenia polityzacji przedsiębiorstw państwowych. Istotne znaczenie ma również zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego poprzez monitoring i budowanie baz danych o nieprawidłowościach, co może wzmocnić presję na wprowadzenie prawnych zmian, pomimo wyzwań związanych z polityczną wolą decydentów.
Wnioski
Wnioski
1. Państwowe przedsiębiorstwa w Polsce są istotnym, lecz nieformalnym kanałem finansowania działalności politycznej, co stwarza ryzyko nadużyć i destabilizacji rynku.
2. Brak przejrzystości i ograniczony dostęp do informacji uniemożliwiają skuteczne monitorowanie i kontrolę nad tymi podmiotami, zwłaszcza w okresie kampanii wyborczych.
3. Obecne procedury i instrumenty nadzoru nad tymi spółkami są niewystarczające i często wykorzystywane do ukrywania politycznych nominacji i wpływów.
4. Międzynarodowe standardy i rekomendacje OECD, Banku Światowego oraz innych organizacji oferują skuteczne narzędzia do poprawy ładu korporacyjnego, przejrzystości i ograniczenia korupcji, które w Polsce nie są w pełni wdrożone.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Wdrożenie i adaptacja międzynarodowych wytycznych dotyczących ładu korporacyjnego dla przedsiębiorstw państwowych, służących ograniczeniu upartyjnienia i zwiększeniu transparentności.
2. Ustanowienie jasnych i restrykcyjnych standardów dotyczących procesu wyboru organów zarządczych i nadzorczych, w tym kryteriów niezależności członków zarządów i rad nadzorczych.
3. Rozwój mechanizmów antykorupcyjnych, obejmujących szczegółowe procedury organizacji przetargów, zbywania udziałów oraz kontroli konfliktu interesów.
4. Wzmocnienie roli obywatelskiego monitoringu i budowa baz danych dotyczących nieprawidłowości w funkcjonowaniu przedsiębiorstw państwowych.