Polskie Parki Narodowe. Dlaczego w Polsce od 20 lat nie powstał park narodowy i jak to zmienić?
Autor: Client Earth | Polityka Insight
Data publikacji: 01/2021
Tematyka: Ochrona środowiska
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport ,,Polskie Parki Narodowe. Dlaczego w Polsce od 20 lat nie powstał park narodowy i jak to zmienić?” podejmuje problematykę parków narodowych, pokazując przyczyny zatrzymania ich tworzenia i poszerzania. Ponadto raport przedstawia zalety tworzenia parków w USA, gdzie w dłuższej perspektywie przyczyniły się do wzrostu zamożności społeczeństwa.
Wnioski
Wnioski
- ostatni park narodowy – „Ujście Warty” – utworzono w Polsce w 2001 r., od tego czasu powiększono Słowiński Park Narodowy o wody przybrzeżne Morza Bałtyckiego oraz powierzchnię trzech innych parków o zaledwie kilka procent – oznacza to, że od 18 lat nie doszło do istotnych zmian na mapie polskich parków narodowych, a od dwóch dekad nie powstał żaden nowy park
- od dawna bezskutecznie postuluje się utworzenie co najmniej trzech nowych parków, tj.: Turnickiego Parku Narodowego (zajmującego część Pogórza Przemyskiego), Mazurskiego Parku Narodowego (na terenie obecnego parku krajobrazowego) i Jurajskiego Parku Narodowego (na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej)
- bezpośrednią przyczyną zatrzymania rozwoju sieci parków narodowych jest zmiana sposobu ich tworzenia – nastąpiło to w 2000 r., kiedy zmieniono ustawę o ochronie przyrody – do powstania parku konieczne stało się wówczas uzyskanie zgody wszystkich zainteresowanych jednostek samorządu terytorialnego
- brak stabilnego zabezpieczenia cennych przyrodniczo obszarów Polski nie pomaga w rozwoju infrastruktury parków
- tworzenie nowych parków narodowych wymaga wzrostu poziomu akceptacji tego działania ze strony społeczności lokalnych
- park narodowy w regionie, w którym funkcjonuje, jest płatnikiem podatków na rzecz samorządów, zleceniodawcą prac oraz stabilnym pracodawcą
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
- należy zmienić procedurę tworzenia parków narodowych – zrezygnować z procedury uzgodnienia na rzecz procedury opiniowania, której nieodłącznym elementem powinny być wieloetapowe, szerokie konsultacje społeczne
- wprowadzenie wsparcia dla samorządów lokalnych i mieszkańców w celu zrekompensowania strat finansowych wynikających z utworzenia parku narodowego
- bezpośrednie wsparcie dla mieszkańców gmin „parkowych” może przyjąć formę przyznania pierwszeństwa lokalnym społecznościom przy zakupie drewna pochodzącego z realizacji zadań ochrony czynnej w parku narodowym
- wsparcie ekonomiczne państwa skierowane do jednostek samorządu terytorialnego może odbywać się poprzez ograniczenie ich strat wynikających z obniżonej stawki podatku leśnego i zwolnień od podatku od nieruchomości
- zwiększenie poziomu odpowiedzialności lokalnych władz za nowy obszar chroniony, wzmocnienie jego legitymizacji w oczach lokalnej społeczności
- pracownikom Lasów Państwowych, którzy w efekcie utworzenia parku narodowego utraciliby dotychczasowe posady, należy dać gwarancję zatrudnienia na warunkach finansowych zbliżonych do dotychczasowych
- należy w dłuższej perspektywie zbudować stabilny system finansowania parków narodowych, funkcjonujący na podstawie funduszu celowego – Funduszu Parków Narodowych
- należy zwiększyć średnie wynagrodzenia pracownika parku narodowego do poziomu zbliżonego do średniego wynagrodzenia pracownika Lasów Państwowych
- należy rozważyć wdrożenie niektórych zaproponowanych rozwiązań w pierwszej kolejności w obecnych gminach „parkowych”