Polityka energetyczna w czasie wojny i transformacji. Priorytety państw Europy Środkowo-Wschodniej i Niemiec
Autor: Ośrodek Studiów Wschodnich
Data publikacji: 19/03/2025
Tematyka: Bezpieczeństwo i obronność | Energetyka | Gospodarka i rynek pracy | Infrastruktura | Ochrona środowiska | Polityka | Sprawy zagraniczne | Wojna na Ukrainie
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport analizuje wyzwania i priorytety polityki energetycznej w Europie Środkowo-Wschodniej oraz Niemczech w kontekście trwającej wojny i transformacji energetycznej. W ostatnich latach ceny energii elektrycznej w Europie znacznie wzrosły, co wpłynęło na konkurencyjność przemysłu, szczególnie w sektorach energochłonnych. W 2023 roku ceny detaliczne dla przemysłu w Europie były ponad dwukrotnie wyższe niż w USA i Chinach, co prowadziło do przenoszenia działalności firm do krajów o niższych kosztach energii.
Raport podkreśla konieczność zdefiniowania priorytetów unijnej polityki energetycznej, aby równocześnie osiągnąć cele związane z neutralnością klimatyczną, bezpieczeństwem energetycznym oraz konkurencyjnością gospodarki. W obliczu krótkoterminowych zagrożeń, takich jak wojna i zmiany geopolityczne, istotne staje się zrozumienie długofalowych celów dekarbonizacji i ich wpływu na strategię energetyczną.
W dokumencie omówiono również kluczowe osiągnięcia i ryzyka związane z polityką energetyczną w regionie, wskazując na potrzebę wypracowania skutecznej strategii, która uwzględni interesy wszystkich państw członkowskich UE. Wnioski raportu mają na celu wspieranie zrównoważonej transformacji energetycznej oraz wzmocnienie unijnego przemysłu obronnego.
Wnioski
Wnioski
1. W obliczu kryzysu energetycznego wywołanego wojną w Ukrainie, państwa Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polska, podjęły zdecydowane kroki w kierunku uniezależnienia się od rosyjskich surowców energetycznych, co stanowi kluczowy element ich strategii bezpieczeństwa energetycznego.
2. Wysoki udział paliw kopalnych, zwłaszcza węgla, w miksie energetycznym regionu stawia przed państwami wyzwania związane z transformacją energetyczną, wymagając jednocześnie zapewnienia konkurencyjności przemysłu oraz przystępności cen energii dla obywateli.
3. Zmiany w strukturze wytwarzania energii, w tym tymczasowe zwiększenie generacji opartej na węglu, wskazują na potrzebę elastyczności w polityce energetycznej, aby dostosować się do dynamicznych warunków rynkowych oraz zmieniających się potrzeb konsumpcyjnych.
4. Współpraca regionalna oraz wewnątrzunijna w zakresie polityki energetycznej może zostać wzmocniona poprzez wspólne inicjatywy i projekty, co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego oraz efektywności energetycznej w regionie.
5. Asymetria w produkcji energii elektrycznej pomiędzy państwami regionu a Niemcami podkreśla konieczność dalszych inwestycji w infrastrukturę energetyczną oraz rozwój technologii odnawialnych, aby zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na energię.
6. W kontekście transformacji energetycznej, kluczowe jest zrozumienie i uwzględnienie lokalnych uwarunkowań społecznych oraz ekonomicznych, co pozwoli na przeprowadzenie sprawiedliwej transformacji, minimalizując negatywne skutki dla społeczności lokalnych.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Wzmocnienie strategicznej autonomii energetycznej Unii Europejskiej poprzez zwiększenie inwestycji w odnawialne źródła energii oraz rozwój lokalnych technologii energetycznych. Należy dążyć do zmniejszenia zależności od importu surowców energetycznych, szczególnie z krajów trzecich, co przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego.
2. Ustanowienie regionalnych platform współpracy w zakresie wymiany technologii i innowacji w sektorze energetycznym. Państwa Europy Środkowo-Wschodniej powinny zacieśnić współpracę, aby wspólnie rozwijać i wdrażać nowoczesne rozwiązania technologiczne, co pozwoli na efektywniejsze zarządzanie zasobami energetycznymi.
3. Opracowanie i wdrożenie kompleksowych strategii zarządzania kryzysowego w obszarze energetyki, które uwzględniają potencjalne zagrożenia związane z konfliktami zbrojnymi oraz kryzysami energetycznymi. Takie strategie powinny obejmować zarówno działania prewencyjne, jak i plany awaryjne, aby zminimalizować skutki ewentualnych zakłóceń w dostawach energii.
4. Promowanie edukacji i świadomości społecznej na temat zrównoważonego rozwoju i efektywności energetycznej. Wspieranie programów edukacyjnych, które zwiększają wiedzę obywateli na temat oszczędzania energii oraz korzyści płynących z odnawialnych źródeł energii, jest kluczowe dla osiągnięcia celów klimatycznych i energetycznych.
5. Zwiększenie współpracy z sektorem prywatnym w zakresie innowacji i inwestycji w technologie czystej energii. Rządy państw powinny stworzyć korzystne warunki dla przedsiębiorstw, aby zachęcić je do inwestowania w rozwój zrównoważonych technologii energetycznych, co przyczyni się do transformacji sektora energetycznego.
6. Ustanowienie ram regulacyjnych sprzyjających integracji rynków energetycznych w regionie. Harmonizacja przepisów i standardów w obszarze energetyki pomiędzy państwami Europy Środkowo-Wschodniej pozwoli na efektywniejsze wykorzystanie zasobów oraz zwiększenie konkurencyjności rynków energetycznych.