Niedokończona derusyfikacja pozostałości powiązań energetycznych UE z Rosją
Autor: Ośrodek Studiów Wschodnich
Data publikacji: 14/10/2024
Tematyka: Bezpieczeństwo i obronność | Energetyka | Gospodarka i rynek pracy | Polityka | Sprawy zagraniczne
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport „Niedokończona derusyfikacja pozostałości powiązań energetycznych UE z Rosją” analizuje wpływ pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę na relacje energetyczne Unii Europejskiej z Moskwą. W wyniku konfliktu oraz wprowadzenia sankcji, Unia znacząco ograniczyła import rosyjskich surowców energetycznych. Udział rosyjskiej ropy w unijnym zużyciu spadł z około 38% w 2021 roku do 5% w 2023 roku, a gazu ziemnego z 39% do 12%. Mimo tych postępów, nie wszystkie państwa członkowskie zdołały w równym stopniu zredukować swoje zależności energetyczne, co stwarza ryzyko dla stabilności regionu, zwłaszcza w Europie Środkowej.
Raport wskazuje na różnice w poziomie zależności energetycznej w poszczególnych krajach oraz na kontynuację współpracy z Rosją w sektorze jądrowym i rafineryjnym. Autorzy podkreślają potrzebę dalszej dywersyfikacji źródeł energii oraz wskazują na działania, które mogą pomóc w minimalizacji tych zależności. Dokument ma na celu zmapowanie aktualnego stanu powiązań energetycznych oraz zidentyfikowanie kluczowych wyzwań, przed którymi stoi Unia Europejska w kontekście bezpieczeństwa energetycznego i polityki energetycznej.
Wnioski
Wnioski
1. Znacząca redukcja zależności energetycznej: Po rozpoczęciu pełnoskalowej wojny przez Rosję przeciw Ukrainie, Unia Europejska zdołała znacząco zmniejszyć swoje uzależnienie od rosyjskich surowców energetycznych. Udział rosyjskiej ropy w unijnym zużyciu spadł z około 38% w 2021 roku do 5% w 2023 roku, a gazu ziemnego z 39% do 12%. To świadczy o skuteczności działań podejmowanych w celu dywersyfikacji źródeł energii.
2. Współpraca międzynarodowa jako klucz do sukcesu: Współpraca między państwami członkowskimi UE oraz z partnerami zewnętrznymi, takimi jak Stany Zjednoczone, odegrała kluczową rolę w procesie dywersyfikacji dostaw energii. Dzięki wspólnym wysiłkom udało się zminimalizować ryzyko niedoborów surowców energetycznych, co potwierdzają pozytywne wyniki w ostatnich sezonach grzewczych.
3. Wyzwania dla krajów Europy Środkowej: Mimo postępów w redukcji zależności, niektóre kraje Europy Środkowej wciąż pozostają w dużej mierze uzależnione od rosyjskich surowców, co stwarza ryzyko dla ich bezpieczeństwa energetycznego. W szczególności Słowacja i inne państwa regionu muszą podjąć bardziej zdecydowane kroki w kierunku dywersyfikacji, aby zminimalizować wpływ Rosji na swoje rynki energetyczne.
4. Potrzeba dalszej dywersyfikacji i innowacji: Aby utrzymać stabilność energetyczną, Unia Europejska powinna kontynuować wysiłki na rzecz dywersyfikacji źródeł energii, w tym rozwijania odnawialnych źródeł energii oraz inwestycji w nowe technologie. Wspieranie innowacji w sektorze energetycznym jest kluczowe dla osiągnięcia długoterminowej niezależności energetycznej.
5. Rola Rosji w sektorze jądrowym: Mimo spadku zależności od surowców kopalnych, Rosja pozostaje istotnym graczem w europejskim i światowym łańcuchu dostaw paliw jądrowych. W związku z tym, Unia powinna rozważyć strategie mające na celu ograniczenie tej zależności, aby zminimalizować ryzyko związane z polityką Rosji w tym obszarze.
6. Zagrożenia związane z infrastrukturą energetyczną: Istniejące powiązania infrastrukturalne i kontraktowe z Rosją mogą utrudniać szybkie odejście od importu surowców energetycznych. W związku z tym, konieczne jest opracowanie planów awaryjnych oraz strategii, które pozwolą na elastyczne dostosowanie się do ewentualnych zakłóceń w dostawach, wynikających z działań Rosji lub sankcji nałożonych przez Unię.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Zwiększenie inwestycji w odnawialne źródła energii: Unia Europejska powinna intensyfikować inwestycje w odnawialne źródła energii, takie jak energia wiatrowa, słoneczna i biomasa. Wzrost udziału OZE w miksie energetycznym nie tylko przyczyni się do zmniejszenia zależności od importu surowców energetycznych, ale także wspiera cele związane z neutralnością klimatyczną.
2. Rozwój infrastruktury interkonektorów energetycznych: Należy zainwestować w rozwój i modernizację infrastruktury interkonektorów energetycznych pomiędzy państwami członkowskimi. Umożliwi to lepszą wymianę energii, zwiększy elastyczność systemów energetycznych oraz przyczyni się do stabilizacji dostaw w sytuacjach kryzysowych.
3. Wzmocnienie polityki dywersyfikacji dostaw gazu: UE powinna kontynuować i intensyfikować działania na rzecz dywersyfikacji źródeł dostaw gazu, w tym poprzez rozwój terminali LNG oraz współpracę z krajami dostarczającymi gaz, takimi jak Norwegia, Azerbejdżan czy Katar. Zmniejszy to ryzyko związane z ewentualnymi zakłóceniami w dostawach z Rosji.
4. Zwiększenie współpracy w zakresie bezpieczeństwa energetycznego: Państwa członkowskie powinny zacieśnić współpracę w zakresie bezpieczeństwa energetycznego, w tym poprzez wspólne ćwiczenia i strategie reagowania na kryzysy energetyczne. Wspólne podejście do zarządzania kryzysami może znacząco zwiększyć odporność całej Unii na zewnętrzne zagrożenia.
5. Edukacja i świadomość społeczna: Należy prowadzić kampanie edukacyjne mające na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat znaczenia niezależności energetycznej oraz korzyści płynących z transformacji energetycznej. Zwiększenie zaangażowania obywateli w procesy decyzyjne dotyczące energii może przyczynić się do większej akceptacji dla zmian.
6. Monitorowanie i ocena postępów w derusyfikacji: UE powinna ustanowić system monitorowania i oceny postępów w procesie derusyfikacji zależności energetycznych. Regularne raportowanie wyników oraz identyfikacja obszarów wymagających dalszych działań pozwoli na skuteczniejsze zarządzanie polityką energetyczną i dostosowywanie strategii w odpowiedzi na zmieniające się warunki rynkowe i geopolityczne.