Konsekwencje zmian demograficznych dla podaży pracy w Polsce
Autor: Polski Instytut Ekonomiczny
Data publikacji: 14/10/2024
Tematyka: Demografia | Gospodarka i rynek pracy | Polityka społeczna
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport analizuje wpływ procesów demograficznych na rynek pracy w Polsce, przewidując spadek zatrudnienia o 2,1 mln pracowników do 2035 roku, co stanowi ponad 12% obecnego stanu. Najbardziej dotknięte sektory to ochrona zdrowia, edukacja, przemysł oraz transport i budownictwo. Wzrost liczby pracowników w wieku 50+ w branży nieruchomości wskazuje na jej atrakcyjność dla osób w wieku przedemerytalnym, z 44% zatrudnionych w tej grupie wiekowej.
Jednakże, mimo postępu technologicznego, automatyzacja i nowe technologie, takie jak e-learning, nie zastąpią ludzkiej pracy w edukacji i ochronie zdrowia. W tych sektorach przewiduje się rosnące zapotrzebowanie na pracowników, co jest związane z procesem starzenia się społeczeństwa oraz potrzebą ciągłego kształcenia dorosłych.
Niski poziom adaptacji nowych technologii w polskich firmach, spowodowany awersją do ryzyka i niską skłonnością do innowacji, ogranicza możliwości rozwoju. W 2023 roku jedynie 3,7% firm korzystało z rozwiązań sztucznej inteligencji, co jest poniżej średniej UE. Wzrost umiejętności cyfrowych w Polsce jest niezbędny, aby sprostać wyzwaniom rynku pracy w nadchodzących latach.
Wnioski
Wnioski
1. Spadek liczby pracowników: Prognozy wskazują, że do 2035 roku polski rynek pracy może stracić około 2,1 miliona pracowników, co stanowi ponad 12% obecnego stanu zatrudnienia. Najbardziej dotknięte branże to sektor ochrony zdrowia, edukacja, przemysł oraz transport i budownictwo. Taki spadek może prowadzić do poważnych problemów z dostępnością wykwalifikowanej siły roboczej.
2. Wzrost zapotrzebowania na pracowników w sektorze zdrowia i edukacji: W związku z procesem starzenia się społeczeństwa oraz rosnącymi potrzebami zdrowotnymi, przewiduje się wzrost zapotrzebowania na pracowników w sektorze ochrony zdrowia. Równocześnie, w edukacji, rosnące potrzeby kształcenia dorosłych będą wymagały większej liczby nauczycieli i specjalistów, co może pogłębić problemy kadrowe w tych obszarach.
3. Ograniczenia technologiczne w edukacji: Chociaż technologie automatyzacji, takie jak e-learning, mają potencjał do poprawy efektywności kształcenia, ich wdrożenie w polskim systemie edukacji napotyka na istotne bariery, takie jak zmieniająca się podstawa programowa oraz brak wystarczających nakładów finansowych. W związku z tym, technologie te nie będą w stanie w pełni zaspokoić potrzeb kadrowych w najbliższych latach.
4. Demograficzne obciążenie rynku pracy: W wielu branżach w Polsce występuje już teraz znaczne obciążenie demograficzne, gdzie na jednego pracownika w wieku 50-59/64 lata przypada mniej niż jeden pracownik młodszy. Taki stan rzeczy może prowadzić do dalszego pogłębiania problemów z zatrudnieniem, zwłaszcza w kontekście nadchodzących emerytur.
5. Potrzeba adaptacji polityki migracyjnej: Wzrost poziomu aktywności zawodowej oraz skuteczna polityka migracyjna mogą stanowić kluczowe mechanizmy adaptacyjne, które pomogą zredukować prognozowane ubytki kadrowe. Wprowadzenie działań mających na celu zwiększenie aktywności zawodowej grup wykluczonych oraz przyciąganie pracowników z zagranicy może złagodzić skutki depopulacji.
6. Wyzwania związane z systemowymi zmianami: Aby skutecznie stawić czoła problemom kadrowym, konieczne będą istotne zmiany systemowe w sektorach edukacji i ochrony zdrowia. Wdrożenie nowoczesnych rozwiązań technologicznych oraz reformy w polityce zatrudnienia będą niezbędne do poprawy efektywności i jakości usług w tych obszarach.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Podniesienie wieku emerytalnego: Rekomenduje się rozważenie podniesienia wieku emerytalnego dla kobiet, co może przyczynić się do zwiększenia aktywności zawodowej wśród starszych pracowników. Taki krok nie tylko pomoże w zaspokojeniu rosnącego zapotrzebowania na pracowników, ale także wpłynie pozytywnie na stabilność finansów publicznych oraz wzrost gospodarczy.
2. Zwiększenie aktywności zawodowej grup wykluczonych: Należy wdrożyć programy mające na celu zwiększenie aktywności zawodowej osób z grup najbardziej wykluczonych, takich jak osoby z niepełnosprawnościami czy długotrwale bezrobotne. Działania te powinny obejmować szkolenia, doradztwo zawodowe oraz wsparcie w poszukiwaniu pracy, co przyczyni się do lepszego wykorzystania potencjału ludzkiego.
3. Inwestycje w edukację i kształcenie ustawiczne: W obliczu rosnących potrzeb edukacyjnych dorosłej populacji, konieczne jest zwiększenie inwestycji w programy kształcenia ustawicznego. Wspieranie nauki przez całe życie pomoże pracownikom dostosować się do zmieniających się wymagań rynku pracy oraz podnieść ich kwalifikacje.
4. Wykorzystanie technologii w edukacji: Należy promować i wspierać wdrażanie nowoczesnych technologii edukacyjnych, takich jak e-learning i systemy zdalnego nauczania. Wykorzystanie tych narzędzi może poprawić efektywność kształcenia oraz umożliwić dostęp do edukacji dla osób, które z różnych powodów nie mogą uczestniczyć w tradycyjnych formach nauki.
5. Zwiększenie wykorzystania sztucznej inteligencji i analityki danych: Firmy powinny być zachęcane do inwestowania w technologie sztucznej inteligencji oraz analityki danych, co może przyczynić się do zwiększenia wydajności pracy. Wsparcie w postaci dotacji lub ulg podatkowych dla przedsiębiorstw, które wdrażają innowacyjne rozwiązania, może przyspieszyć ten proces.
6. Polityka migracyjna: Rekomenduje się opracowanie i wdrożenie aktywnej polityki migracyjnej, która umożliwi przyciąganie wykwalifikowanych pracowników z zagranicy. Taka strategia może pomóc w zaspokojeniu niedoborów kadrowych w kluczowych sektorach gospodarki oraz wzmocnić konkurencyjność polskiego rynku pracy.