Finanse JST: Wyniki spółek komunalnych w 2024
Autor: PKO BP
Data publikacji: 05/2025
Tematyka: Gospodarka i rynek pracy | Infrastruktura | Samorząd terytorialny
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
W 2024 roku inwestycje publicznych przewoźników w Polsce spadły o 49% do 2,3 miliarda złotych, po wcześniejszych wzrostach w latach 2022-2023. W tym samym czasie nakłady inwestycyjne prywatnych przewoźników wzrosły do 0,4 miliarda złotych. W 2024 roku zarejestrowano 433 nowe autobusy z napędem alternatywnym, co oznacza spadek w porównaniu do roku poprzedniego. Samorządowe spółki transportowe stają przed wyzwaniami modernizacji floty oraz rozbudowy sieci połączeń, co jest wspierane przez środki z Krajowego Planu Odbudowy (KPO).
W sektorze gospodarki odpadami, inwestycje publiczne zmniejszyły się o 23,7% w porównaniu do rekordowego poziomu w 2023 roku, podczas gdy prywatne firmy zwiększyły wydatki o 17,6%. Gminy muszą sprostać rosnącym wymaganiom dotyczącym recyklingu, dążąc do osiągnięcia 55% w 2025 roku. W 2024 roku wydatki inwestycyjne spółek publicznych w branży komunalnej wyniosły 9,4 miliarda złotych, co stanowi spadek w porównaniu do 2023 roku. Wzrost zadłużenia spółek publicznych, które wyniosło 26,1 miliarda złotych, wskazuje na rosnące obciążenia finansowe w kontekście realizacji inwestycji i modernizacji infrastruktury.
Wnioski
Wnioski
1. Spółki komunalne odgrywają kluczową rolę w realizacji zadań publicznych, szczególnie w obszarach takich jak gospodarka wodno-kanalizacyjna, gospodarka odpadami oraz lokalny transport zbiorowy, co podkreśla ich znaczenie dla funkcjonowania samorządów i jakości życia mieszkańców.
2. W 2024 roku przychody spółek publicznych z branży lokalnego transportu zbiorowego wzrosły o 10,7% w porównaniu do roku poprzedniego, co wskazuje na rosnące zapotrzebowanie na usługi transportowe oraz efektywność działań w zakresie zwiększania oferty przewozów.
3. Mimo wzrostu przychodów, sektor publiczny w branży transportowej boryka się z ujemną stopą zysku netto, co sugeruje, że spółki te nie są nastawione na maksymalizację zysku, lecz na zapewnienie dostępnych i wysokiej jakości usług dla mieszkańców.
4. Inwestycje w spółkach publicznych spadły o 23,7% w 2024 roku, co może wskazywać na potrzebę przemyślenia strategii inwestycyjnych oraz poszukiwania nowych źródeł finansowania, w tym funduszy unijnych, aby zaspokoić rosnące potrzeby infrastrukturalne.
5. Wzrost wymagań dotyczących selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów, wynikający z dyrektyw unijnych, stawia przed samorządami wyzwanie w zakresie zwiększenia efektywności systemów gospodarki odpadami, co może prowadzić do dalszego rozwoju tego sektora.
6. Wzrost zadłużenia spółek publicznych w branży lokalnego transportu zbiorowego, które osiągnęło 5,3 miliarda złotych, może budzić obawy o stabilność finansową tych podmiotów, co wymaga monitorowania i ewentualnych działań restrukturyzacyjnych w celu zapewnienia ich długoterminowej rentowności.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Zwiększenie inwestycji w termomodernizację: W obliczu unijnych wymogów dotyczących efektywności energetycznej, zaleca się intensyfikację działań na rzecz termomodernizacji budynków publicznych. Należy wykorzystać dostępne fundusze z Krajowego Planu Odbudowy oraz programów unijnych, aby zrealizować projekty mające na celu wymianę źródeł ciepła oraz poprawę efektywności energetycznej.
2. Wspieranie selektywnej zbiórki odpadów: W związku z rosnącymi wymaganiami dotyczącymi recyklingu, gminy powinny wdrożyć programy edukacyjne oraz kampanie informacyjne, które zwiększą świadomość mieszkańców na temat selektywnej zbiórki odpadów. Kluczowe jest również rozwijanie infrastruktury do zbierania i przetwarzania odpadów, aby osiągnąć cele recyklingowe wyznaczone przez dyrektywy unijne.
3. Optymalizacja procesów finansowych: Spółki publiczne powinny przeanalizować swoje struktury finansowe i dążyć do optymalizacji kosztów operacyjnych. Warto rozważyć wprowadzenie nowoczesnych narzędzi zarządzania finansami, które pozwolą na lepsze monitorowanie wydatków oraz efektywniejsze zarządzanie zobowiązaniami.
4. Zwiększenie współpracy z sektorem prywatnym: W celu zwiększenia efektywności inwestycji oraz innowacyjności, zaleca się nawiązywanie partnerstw publiczno-prywatnych. Takie współprace mogą przyczynić się do pozyskania dodatkowych środków finansowych oraz wprowadzenia nowoczesnych rozwiązań technologicznych w sektorze publicznym.
5. Rozwój programów wsparcia dla gmin: Rząd powinien rozważyć wprowadzenie dodatkowych programów wsparcia finansowego dla gmin, które realizują inwestycje w infrastrukturę komunalną. Dofinansowanie projektów związanych z budownictwem społecznym oraz transportem publicznym może przyczynić się do poprawy jakości życia mieszkańców oraz zwiększenia efektywności usług publicznych.
6. Monitorowanie i ocena efektywności inwestycji: Należy wprowadzić systematyczne monitorowanie oraz ocenę efektywności realizowanych inwestycji w sektorze publicznym. Regularne analizy pozwolą na identyfikację obszarów wymagających poprawy oraz na lepsze dostosowanie strategii inwestycyjnych do zmieniających się potrzeb społecznych i gospodarczych.