Dofinansowanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych działań płatników składek na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy
Autor: Najwyższa Izba Kontroli
Data publikacji: 03/2025
Tematyka: Gospodarka i rynek pracy | Polityka społeczna | Prawo
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Dokument przedstawia wyniki kontroli dotyczącej prewencji wypadkowej realizowanej przez Zakład w latach 2021–2023. W tym okresie ponad 98% środków przeznaczono na działania mające na celu utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej. Zakład współpracował z Instytutem CIOP-PIB, który zajmuje się kształtowaniem warunków pracy zgodnie z psychofizycznymi możliwościami człowieka.
W ramach analizy przyczyn wypadków przy pracy, Zakład zlecił wykonanie dwóch istotnych analiz: porównawczej przyczyn chorób zawodowych oraz analizy przyczyn i skutków wypadków w latach 2018–2021. Dodatkowo, w 2021 roku zorganizowano 800 szkoleń z zakresu prewencji, w których uczestniczyło ponad 16 500 osób.
Kontrola ujawniła również problemy związane z finansowaniem projektów. W konkursach dofinansowano projekty, które uzyskały niskie oceny, co budziło wątpliwości co do efektywności wydatków. Zakład nie wymagał od wnioskodawców stosowania procedur konkurencyjnych przy składaniu ofert, co mogło prowadzić do zawyżania kosztów. W latach 2021–2023 na prewencję wypadkową zaplanowano odpowiednio 92,6 mln zł, 100,2 mln zł i 114,4 mln zł. Dokument podkreśla potrzebę poprawy w zakresie przejrzystości i efektywności wydatków w projektach prewencyjnych.
Wnioski
Wnioski
1. Należy wprowadzić zmiany w ustawie o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, aby umożliwić Ministerstwu określenie minimalnych wymagań punktowych dla projektów ubiegających się o dofinansowanie, co pozwoli na eliminację tych, które w niewielkim stopniu wpisują się w cele Programu.
2. Wzmocnienie nadzoru nad procesem oceny formalnej wniosków jest kluczowe dla eliminacji przypadków przekazywania do oceny merytorycznej projektów, które nie spełniają wymagań formalnych, co może prowadzić do nieprawidłowości w przyznawaniu dofinansowania.
3. Konieczne jest zapewnienie, aby oceny projektów dokonywane przez CIOP-PIB były oparte na wyczerpujących uzasadnieniach, które potwierdzają zgodność z wymaganiami umów oraz umożliwiają identyfikację ewentualnych zawyżonych kosztów.
4. Wprowadzenie wymogu stosowania procedur konkurencyjnych przy udzielaniu zamówień przez płatników składek jest niezbędne, aby zapewnić przejrzystość i efektywność wydatkowania środków publicznych na dofinansowanie projektów.
5. Należy zintensyfikować działania edukacyjne i szkoleniowe w zakresie prewencji wypadkowej, aby zwiększyć świadomość pracowników i pracodawców na temat zagrożeń związanych z wypadkami przy pracy oraz chorobami zawodowymi.
6. Wskazane jest przeprowadzenie szczegółowej analizy przyczyn i skutków nieosiągania zakładanych wskaźników rezultatów w realizowanych projektach, co pozwoli na identyfikację obszarów wymagających poprawy oraz na lepsze dostosowanie przyszłych działań do rzeczywistych potrzeb.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Wprowadzenie mechanizmów oceny formalnej wniosków, które umożliwią eliminację projektów niespełniających wymagań formalnych przed ich przekazaniem do oceny merytorycznej. Należy opracować szczegółowe kryteria oceny, które będą jasno określały, jakie dokumenty i informacje są niezbędne do złożenia wniosku.
2. Ustanowienie minimalnych progów punktowych dla projektów ubiegających się o dofinansowanie, co pozwoli na selekcję tylko tych inicjatyw, które w znaczący sposób wpisują się w cele Programu dofinansowania. Taki mechanizm przyczyni się do zwiększenia efektywności alokacji środków finansowych.
3. Wzmocnienie nadzoru nad realizacją projektów poprzez regularne audyty i kontrole, które będą miały na celu weryfikację osiągnięcia zakładanych rezultatów oraz zgodności z umowami. Należy również wprowadzić system raportowania, który umożliwi bieżące monitorowanie postępów w realizacji projektów.
4. Opracowanie i wdrożenie szkoleń dla płatników składek dotyczących prawidłowego przygotowywania dokumentacji oraz realizacji projektów. Szkolenia powinny obejmować aspekty związane z rachunkowością, zarządzaniem projektami oraz zasadami ubiegania się o dofinansowanie.
5. Zmiana regulaminu konkursu w celu rezygnacji z wymogu przedkładania zaświadczenia o niezaleganiu z opłacaniem podatków, co może ułatwić dostęp do dofinansowania dla mniejszych podmiotów oraz zwiększyć ich aktywność w aplikowaniu o środki.
6. Wprowadzenie obowiązku potwierdzania dostępności środków na realizację umów przez Głównego Księgowego Funduszy, co zapewni większą przejrzystość finansową i pozwoli na lepsze zarządzanie budżetem przeznaczonym na dofinansowanie projektów.