Nowy model rozwoju Polski Dlaczego gospodarka traci potencjał wzrostowy i jak utrzymać jej konkurencyjność.
Autor: Fundacja Przyjazny Kraj
Data publikacji: 29/05/2025
Tematyka: Cyfryzacja | Demografia | Edukacja i Nauka | Ekonomia | Gospodarka i rynek pracy
Link źródłowy: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Polska boryka się z poważnymi problemami w zakresie kompetencji zawodowych i edukacji, co wpływa na jej rozwój gospodarczy. Badania wskazują, że znaczna część dorosłych Polaków ma niskie umiejętności, a średni poziom kompetencji w zakresie czytania i matematyki jest poniżej średniej OECD. Wiele osób pracuje poniżej swoich kwalifikacji, co prowadzi do marnotrawstwa kapitału ludzkiego. Z drugiej strony, istnieją niedobory specjalistów w kluczowych dziedzinach, takich jak programowanie czy analityka danych, co jest wynikiem niskiego odsetka absolwentów kierunków technicznych.
Polski system edukacji, mimo wcześniejszych sukcesów, znajduje się w regresie, co może mieć długofalowe konsekwencje dla zasobów ludzkich. Wzrost znaczenia innowacji i ciągłego kształcenia staje się kluczowy, aby dostosować umiejętności pracowników do zmieniających się potrzeb rynku. Wprowadzenie systemu edukacji ustawicznej, który promuje rozwój kompetencji przez całe życie, jest niezbędne. Wymaga to strategicznej interwencji państwa oraz wsparcia instytucji edukacyjnych, aby stworzyć ekosystem sprzyjający ciągłemu uczeniu się. Tylko w ten sposób Polska może nadążyć za postępem technologicznym i zwiększyć swoją konkurencyjność na rynku globalnym.
Wnioski
Wnioski
1. Wzrost znaczenia edukacji ustawicznej w Polsce jest niezbędny, aby dostosować umiejętności pracowników do dynamicznie zmieniającego się rynku pracy. W obliczu szybkiego postępu technologicznego, ciągłe kształcenie staje się kluczowym elementem utrzymania konkurencyjności zarówno jednostek, jak i całej gospodarki.
2. Wyniki badań PIAAC wskazują na alarmujące braki w umiejętnościach dorosłych Polaków, co podkreśla konieczność reformy systemu edukacji. Obecny model kształcenia, skoncentrowany na teorii, nie odpowiada na realne potrzeby rynku, co prowadzi do niedopasowania kompetencyjnego i ogranicza innowacyjność.
3. Polska gospodarka boryka się z problemem niskiej innowacyjności, co jest wynikiem niewystarczającego wsparcia dla krajowych przedsiębiorstw oraz braku kultury podejmowania ryzyka. Wzmacnianie krajowej myśli technicznej i promowanie innowacyjnych rozwiązań powinno stać się priorytetem dla polityki gospodarczej.
4. Istnieje potrzeba systemowego podejścia do rozwoju kapitału ludzkiego, które obejmowałoby współpracę między instytucjami edukacyjnymi, przedsiębiorstwami oraz państwem. Tylko poprzez zbudowanie ekosystemu sprzyjającego ciągłemu uczeniu się można skutecznie zaspokoić rosnące potrzeby rynku pracy.
5. Wzrost udziału osób z niższym wykształceniem oraz mieszkańców wsi w programach edukacji ustawicznej jest kluczowy dla zniwelowania różnic w dostępie do wiedzy i umiejętności. Skierowanie działań na te grupy społeczne przyczyni się do zwiększenia ich aktywności zawodowej i poprawy sytuacji na rynku pracy.
6. W kontekście globalnych trendów, Polska powinna zainwestować w rozwój kompetencji cyfrowych, aby nie zostać w tyle w obliczu rosnącej automatyzacji i cyfryzacji. Przygotowanie pracowników do pracy w środowisku zdominowanym przez technologie informacyjne jest kluczowe dla przyszłego rozwoju gospodarczego kraju.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Wprowadzenie systemu edukacji ustawicznej, który umożliwi Polakom zdobywanie nowych umiejętności przez całe życie. Należy stworzyć programy, które będą dostosowane do potrzeb rynku pracy oraz umożliwią elastyczne kształcenie, aby każdy mógł aktualizować swoje kompetencje w miarę zmieniających się wymagań zawodowych.
2. Zwiększenie inwestycji w rozwój kapitału ludzkiego poprzez wprowadzenie indywidualnych kont szkoleniowych (ILA) oraz urlopów szkoleniowych. Takie rozwiązania, sprawdzone w innych krajach, mogą znacząco zwiększyć udział Polaków w zorganizowanych szkoleniach i podnieść ich kwalifikacje.
3. Ograniczenie preferencji podatkowych dla aktywów nieruchomościowych, co pozwoli na skierowanie większych środków finansowych w innowacje oraz rozwój sektora technologicznego. Taka zmiana może przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności polskich firm na rynku międzynarodowym.
4. Wzmocnienie przejrzystości rynku finansowego oraz ochrona inwestorów mniejszościowych, co zwiększy zaufanie do polskiego rynku kapitałowego. Należy wprowadzić regulacje, które ułatwią dostęp do informacji oraz zapewnią większą ochronę dla inwestorów, co może przyciągnąć nowe inwestycje.
5. Promowanie współpracy między sektorem edukacji a przemysłem, aby lepiej dostosować programy nauczania do rzeczywistych potrzeb gospodarki. Uczelnie wyższe oraz instytucje edukacyjne powinny nawiązać partnerstwa z przedsiębiorstwami, co pozwoli na tworzenie programów kształcenia odpowiadających na aktualne wyzwania rynkowe.
6. Zwiększenie wsparcia dla innowacji i krajowej myśli technologicznej poprzez stworzenie platformy handlu międzyrynkowego, która zintegruje polską giełdę z giełdami regionu Europy Środkowo-Wschodniej. Taka platforma może ułatwić dostęp do kapitału dla polskich firm oraz wspierać ich rozwój na rynkach zagranicznych.