Udostępnianie informacji publicznej przez jednostki administracji rządowej
Autor: Najwyższa Izba Kontroli
Data publikacji: 01/2023
Tematyka: Administracja publiczna | Prawo
Link źródłowy: kliknij tutaj
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport przedstawia wyniki kontroli Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, dziewięciu ministerstw: Ministerstwa Aktywów Państwowych, Ministerstwa Edukacji i Nauki, Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Ministerstwa Rozwoju i Technologii, Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Ministerstwa Zdrowia oraz sześciu urzędów wojewódzkich: Lubelskiego, Łódzkiego, Podlaskiego, Świętokrzyskiego, Wielkopolskiego i Zachodniopomorskiego w okresie 1.01.2019 – 13.10.2022. W ramach czynności kontrolnych zbadano, czy jednostki administracji rządowej prawidłowo udostępniają informacje publiczne przy zapewnieniu warunków prawnych i organizacyjnych umożliwiających realizację tych obowiązków.
Wnioski
Wnioski
- Skontrolowane organy administracji rządowej, w latach objętych kontrolą, większość obowiązków związanych z udostępnianiem informacji publicznej realizowały zgodnie z przepisami prawa i rzetelnie.
- Udostępnianie informacji publicznej za pośrednictwem portalu danych (dane.gov.pl) odbywało się zgodnie z przepisami prawa, natomiast w dwóch ministerstwach (w Ministerstwie Sprawiedliwości i Ministerstwie Zdrowia) NIK stwierdziła brak aktualizacji niektórych danych udostępnionych w ww. portalu.
- Wszystkie jednostki objęte kontrolą udostępniały informację publiczną na wniosek, jednak w dwóch urzędach (w Ministerstwie Sprawiedliwości i Kancelarii Prezesa Rady Ministrów) NIK stwierdziła przypadki pozostawienia badanych wniosków o informację bez odpowiedzi (łącznie dziewięć spraw).
- Najczęściej występującą nieprawidłowością, zarówno w przypadku udostępnienia, jak i odmowy udostępnienia informacji publicznej na wniosek, było naruszenie terminu określonego w art. 13 ust. 1 lub ust. 2 udip aż w 12 z 16 skontrolowanych urzędów już w trakcie kontroli NIK podjęto działania zmierzające do usunięcia części stwierdzonych nieprawidłowości.
- Wojewódzkie sądy administracyjne w latach 2019–2022 (do 30 kwietnia) wydały łącznie 136 prawomocnych wyroków po rozpatrzeniu skarg na decyzje skontrolowanych organów o odmowie udostępnienia informacji publicznej lub skarg na ich bezczynność. NIK zwraca uwagę, że blisko połowa (59) wyroków została wydana na niekorzyść zobowiązanych.
- Ministerstwa i urzędy wojewódzkie nieobjęte kontrolą NIK przekazały m.in.na:
– brak w przepisach udip legalnej definicji niektórych pojęć np.: sprawy publicznej, informacji przetworzonej, dokumentu wewnętrznego. Zdaniem tych urzędów stwarza to problemy interpretacyjne oraz powoduje konieczność każdorazowej czasochłonnej analizy orzecznictwa sądów administracyjnych, które jest niejednolite i zmienne;
– rosnącą liczbę wniosków o informację, która miałaby być wykorzystana do celów edukacyjnych lub zawodowych (np. dane na potrzeby napisania pracy naukowej), a których przygotowanie wymaga zaangażowania wielu komórek organizacyjnych urzędu;
– trudność w realizacji wniosków o informację przetworzoną wymagających znacznych nakładów pracy ze względu na szeroki zakres wniosku lub złożoność sprawy.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
- Wzmocnienie nadzoru nad realizacją obowiązków związanych z udostępnianiem informacji publicznej, w szczególności nad terminowym rozpatrywaniem wniosków o informację.
- Podjęcie działań w celu zapewnienia publikacji informacji publicznych wymaganych przepisami udip, niezależnie od ich zamieszczenia na stronie BIP przez inne zobowiązane organy.
- Oznaczanie informacji publikowanych w portalu GOV.PL jako treści BIP w celu zapewnienia ich wyświetlania w Biuletynie.
- Doprecyzowanie art. 13 ust. 1 udip poprzez wskazanie, że termin określony w tym przepisie na udostępnienie informacji publicznej na wniosek dotyczy również sytuacji innych niż udostępnienie informacji publicznej, w tym m.in. poinformowania wnioskodawcy, że:
– przedmiot wniosku nie obejmuje informacji publicznej w rozumieniu przepisów udip,
– żądana informacja została już udostępniona w BIP lub portalu danych,
– organ nie posiada informacji, o której mowa we wniosku,
– zastosowanie mają przepisy posiadające pierwszeństwo (art. 1 ust. 2 udip).