Narodowy Spis Powszechny 2021 – analiza przynależności wyznaniowej mieszkańców Polski
Data publikacji: 06/2024
Tematyka: Demografia
Informacja prasowa: kliknij tutaj
Skopiuj link do raportu
Streszczenie
Streszczenie
Raport stanowi kompleksową analizę danych dotyczących przynależności wyznaniowej mieszkańców Polski uzyskanych w Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań 2021. Ukazuje zmiany demograficzne w religijności Polaków, ze szczególnym uwzględnieniem spadku liczby deklarowanych katolików (27,15 mln) w obu obrządkach – łacińskim i bizantyjsko-ukraińskim.
Dokument stawia hipotezę o znaczącej roli tzw. „cywilizacyjnych przesileń” w kształtowaniu współczesnych postaw wobec religii, które skutkują m.in. odmową odpowiedzi na pytanie o wyznanie, interpretowaną jako forma dystansu wobec tradycji religijnej lub manifestacji postaw społecznych. Analiza socjodemograficzna pokazuje, że odmowy te oraz bezwyznaniowość są częstsze w grupach lepiej wykształconych, mieszkańców miast oraz osób młodszych (pokolenie Z i millenialsi).
Raport podkreśla konieczność refleksji nad skalą oraz przyczynami zmniejszającej się wiarygodności tradycyjnych utożsamień religijnych oraz implikacje tych trendów dla przyszłości Kościoła katolickiego i polityki społecznej w Polsce.
Wnioski
Wnioski
1. Liczba osób formalnie deklarujących się jako katolicy w Polsce uległa znacznemu zmniejszeniu, co odzwierciedla przemiany społeczne oraz kulturowe początku XXI wieku.
2. Powszechne odmowy odpowiedzi na pytania o wyznaniową przynależność można interpretować jako symptom głębokich cywilizacyjnych przesileń i rosnącego dystansu wobec tradycyjnych form religijności.
3. Wykształcenie, miejsce zamieszkania oraz wiek mają istotny wpływ na reakcje wobec pytania o wyznanie – lepiej wykształceni, młodsi mieszkańcy miast częściej odmawiają odpowiedzi lub deklarują brak przynależności wyznaniowej.
4. Deklaracje wyznaniowe osób niepełnoletnich często oddają przekonania reprezentujące gospodarstwo domowe, co wymaga ostrożnej interpretacji, szczególnie w kontekście młodszych grup wiekowych.
Główne rekomendacje
Główne rekomendacje
1. Liderzy Kościoła katolickiego powinni spojrzeć na zmieniające się realia społeczne i podjąć działania ukierunkowane na dialog oraz budowanie relacji z pokoleniami wyrażającymi dystans wobec tradycyjnej religijności.
2. Państwo i instytucje publiczne powinny uwzględniać złożoność problematyki wyznaniowości w polityce społecznej i statystycznej, szanując prawo do odmowy odpowiedzi jako przejaw wolności sumienia.
3. W badaniach demograficznych należy stosować metody uwzględniające zjawisko maskowanego dystansu wobec religii, by uzyskać bardziej adekwatne dane o religijności społeczeństwa.
4. Działania edukacyjne i kulturalne winny być dostosowane do zmieniających się wzorców religijności, z uwzględnieniem roli edukacji wyższego szczebla i wpływu miejskiego środowiska na postawy wyznaniowe.